کرۆکی پرس و مەترسی ــ باشووری کوردستان

بەشی یەکەم!

ئایا وەک کۆمەڵگایەکی ئەم سەردەمە ئێمە تێگەیشتمان بۆ درێژەیەکی مێژوویی هەیە بە ئێستاوە تا بتوانین وێنایەکمان بۆ داهاتوو هەبێت؟ یان ئەگەر لە خراپترین باردا بیربکەینەوە، با وای دابنێین کە لەدایکبووی ئەمڕۆین (ئەمڕۆ! وەک پاش کەوتنی حوکمی دیکتاتۆریی لە ئێراقدا ٢٠٠٣)، ئایا لە هزر و هۆشمەندیماندا خەیاڵێکی باشترمان بۆ ژیان درووستکردوە، تا سەرمەستی ئەو خەیاڵەبووبین و پشوومان لێبڕابێت تا پێی دەگەین؟ ئەو وێنایەی گەر هەمان بێت و بخوازین پێی بگەین ئەو ئامانج و ژیانە نەخشە دەکات کەدەتوانین بەدەستی بهێنین یان هەوڵدەدەین لێی نزیک ببینەوە بۆ ئەوەی لەنزیکتر لەگەڵیا بژین. ئەمانە و کۆمەڵێک پرسیاری بنەڕەتی تر ئەو مەترسییە دیاریدەکەن کە ئایا ئێمە چ چارەنووسێکمان هەڵبژاردوە یان  چ چارەنووسێکیان بۆ هەڵبژاردووین؟ ئەم پرسیارانە دیاری دەکەن کە چ پرۆژەیەکمان هەیە یان چ جۆرە بەرنامەیەکمان هەیە بۆ داهاتووی خۆمان! ئەشێ ئەم تێڕوانین و ئایدیایانەمان هیچی نەبن، بەڵکو وەک مێگەلێک تەنیا بیر لەئێستای برسێتی و گۆڕانی پلەکانی گەرما و سەرما بکەینەوە و هەر مێگەل ئاسا زاووزێ بکەین و زۆرببین و کەمببینەوە و تەواو. ئیتر گرنگ نییە سادەترین کەسی کۆمەڵگاکەمان بین یان  زاناترینیان. نەبوونی ئامانج و وێنایەک بۆ داهاتوو، هەمیشە یەکێکە لە حوکمە هەرە گەورەکانی مانەوە و بە بێوەیی ژیانی هەر کۆمەڵگایەک، یەکێکە لەو پێوەرە شاراوانەی هەردەم دەمانخاتە خانەی بوونی خۆمانەوە لەکۆی کۆمەڵگای مرۆییدا و هەربەوهۆیەوە سەرەتاکانی پێگەی کولتووریمان لە گەردووندا دیاریدەکرێت.

خولانەوە لەبازنەی خەون و دونیا بینییەکدا یان چەندانەیەک خەون و دونیا بینی جۆراوجۆردا، ئامانج و ئایدیا و بازنەی ململانێکانمان دیاریدەکات و بونیادی ئایدۆلۆجیاکان لە کۆمەڵگادا دادەنێت (ئەو ئایدۆلۆجیایەی لەناو ڕۆشنبیری ئێمە بەمەترسی کراوە)! لەڕاستیدا ئەم بە مەترسی کردنە، بووەتە مەترسییەکی ڕاستینەی ئایدۆلۆجی و خەریکە هەموو تێڕوانینەکانی تر و دونیابینییەکانی تر قوتدەدات.  لەبەرامبەردا دۆخێکی سیاسی ئابووری کۆمەڵایەتی و ڕۆشنبیری بەچەندین دووری مەترسیدارەوە دەگوزەرێن، کە باوەڕناکەم هیچ کەس ئیرەیی بەم دۆخەمان ببات و تەنانەت ئەو تاکانەی لەکۆمەڵگاکەی خۆشماندا دەژین ڕۆژ لە دوای ڕۆژ خوازیارن چی زووترە دەربازێک بدۆزنەوە و لەو دۆخی کایۆس و پاشاگەردانییە ڕزگاریان ببێت.. خوازیارن مل بنێن بەرەو نەهاتترین چارەنووس بەمەرجێک لەو ناهاتییە ڕزگاریان ببێت کەهەمووشتێکە جگە لە چارەنووس.

لەم ڕەوشەی ئەمڕۆدا "گەر جەنگی تیرۆر نەبێت کە هەڕەشەیەکی بەردەوام درووستکراوە"، ئەوا دەبوو ‌ڕاپه‌ڕین، سادەترین و زانستیترین ده‌رئه‌نجامی ئاسایی بێت بۆ ئه‌و دۆخه‌ی کە حوکمڕانی کوردستانی پێدا تێدەپه‌ڕیت! هەربۆیە بەشە کاڵفامەکەی کۆمەڵگا خودی تیرۆر بەو فریادڕەسەی ڕاپەڕین وێنا دەکەن کەدەبێت ببێت. بڕیار بەدەست لەدرووستکردنی دۆخی سیاسی ناوچەکەدا لەزۆر باردا لەبری دەسەڵاتە گێلەکانی ناوچەکەش بیردەکاتەوە بۆ ئەوەی چۆن بیانهێڵێتەوە و دۆخی گوزەر بەردەوام بکات. (کەواتە گرنگە هەمیشە لەپرسی تیرۆر بەگومان بین، تیرۆرێک کە هەمیشە بەشێکە لەحوکمڕانی لەناوچەکەماندا، لەگەڵ پێوانەیەکی وریایانە بۆ حوکمڕانی ناڕاستەوخۆ ـ بەڵام گومان گومانێک بێت بۆ تێڕامان و دەرئەنجامگیری نەک گومانێک بۆ لەکۆڵکردنەوەی بەرپرسیارێتی یان سەپاندنی بەرپرسیارێتی بەسەر ئەوانی تر و/یان بەسەر نادیاردا).‌

له ڕابردوی نزیکدا ئه‌و ڕه‌وشی ناڕه‌زامه‌ندی و بارگرانیه‌ی به‌سه‌ر خەڵک و شاره‌کانی کوردستاندا سه‌پێنراوه‌ له‌هیچ لۆجیک و سیسته‌مێکی سیاسی ئه‌م سه‌رده‌مه‌دا جێگه‌ی نابێته‌وه‌:

·       هەڵکشانی دیاردەی گەندەڵی و بێسەر و بەرەیی و بێساحێبی مامەڵە لەگەڵ سامانە سروشتی و نیشتمانییەکان و سووکایەتی گەورە بە پرسی هاوڵاتی بوون و توانای کۆمەڵایەتی و ئابووری هاوڵاتی لە کوردستاندا.

·       بێشەرمی دەسەڵاتی سیاسی لە نۆکەرایەتی هێزە دەرەکییەکانی دەوروبەر و بەتاڵانبردن و مایەپووچکردنی خەڵکی کوردستان لەڕووی ئابووری و بەهای کولتووری و سەرمایەی کۆمەڵایتییەوە.

·       بێ بەهایی و لێڵی پرۆسەکانی هەڵبژاردن و فێڵ و تەڵەکەبازی و یاریکردن بەکەرامەتی خەلک و تێڕوانینێکی سووکی دەسەڵاتی سیاسی بۆ ئیرادەی خەڵکی کوردستان.

·       بێئاکامی و لێڵی پرۆسە سیاسییەکان و خودی حوکمڕانی و شاراوەیی پەیوەندییە ئیداری و دیبلۆماسییەکان لەناوە و دەروەی کوردستاندا.

·       گەشەکردنی تیرۆر و توندڕەوی ئایینی و پێڕاکێشانی هێزە تاریکەکان، کەبەردوامن لە سووکایەتی کردن بە مرۆڤ و ئازادیخوازەکانی کۆمەڵگا و سووکایەتی بە ژنان و بەکارهێنانی بەرفراوانی منداڵان و کەناڵە گشتییەکان بۆ چیتر گێلکردنی خەڵکی کوردستان هەیە.

·       سووکایەتی و بێحورمەتی کردن بە ڕای ئازاد و پێکهاتە ئایینی و ئەتنیکییەکانی تری ناو کۆمەڵگای کوردستان، وەک ئێزیدییەکان و مەسیحییەکان و هەر پیکهاتەیەکی تر تەنانەت ئەوانەش کە "مسوڵمانێکی تری پێناسە نەکراوی فەرهەنگی جەهالەتی نیوە دورگەی عەرەبی" ن.

·       ژمارەیەکی گەورەی ئاوارە و نەبوونی پلان بۆ ڕووبەڕووبوونەوەی ئەو بارە نا ئاساییەی پرۆسەی تیرۆر هێناوێتی! کە ئەمە تێکڕا بارگرانییەکی گەورەی بەسەر ژیانی خەڵکەوە درووستکردوە و بووتە هۆی زیندووکردنەوەی چەندین دیدی شۆڤێنی و ڕاسیستیانە لەناو کۆمەڵگای کوردستاندا و لەدەرەوەی کۆمەڵگاش بەرامبەر بە کوردستان.

·       بەرزبوونەوەی نرخی تێکڕای بازاڕەکان و کەمبوونەوەی دەرفەتی کار و لاواز بوونی توانای کڕین لەدەستی هاوڵاتیانی کوردستاندا.

·       نەبوونی موچە وەک دەرهاویشتەیەکی قەیرانە داراییە سیاسییەکانی حکومەت و کارگێڕییە شکستخواردووەکەی.

·       چەندین خاڵی تر کەنامەوێت چیتر بابەتەکەم بەکۆمەڵێک ڕاستی زانراو قەرباڵغ بکەم.

ئەم بەربادییەی حوکمڕانی لەکاتێکدایە کە به‌تایبه‌ت تەکنۆلۆجیا و هۆیەکانی پەیوەندی بەئەندازەیەکی بەرز ته‌شه‌نەیانکردووە و په‌رەیانسه‌ندنووە، بەجۆرێکە خێرایی بڵاوبوونەوەی زانیاری و گه‌یشتنی کاریگه‌رییه‌ فکری و ته‌کنیکییه‌‌کانی ناو خۆ و دەروەی کوردستان بە کوردستان لە چرکەیەکدا بە سەدان هەزار تێگابایت مەزەنەدەکرێت و لە تواناییدا هەیە. کە ئەم دەرفەتە دەبوو ببێتە سەرچاوەیەکی گەورە بۆ بزاوتن بەرامبەر بەرگرتن بەم دۆخە نەخوازراوە بەردەوامە. بەگشتی ئه‌و بێدادی و نابه‌رابه‌ری و چه‌وساندنه‌وه‌یه‌ی خه‌ڵکی کوردستان تێیدا ده‌ژین، هه‌روه‌ها ئه‌و چه‌واشه‌کاریه‌ی که‌ بەناو "سیسته‌می سیاسی" پێڕه‌وی ده‌کات، فاکتەرێکی گەورە و زەبەلاحە بۆ درووستکردنی ڕاپه‌ڕینی جه‌ماوه‌ری توندو په‌رچه‌کرداری پڕ له‌ ڕق و خواستی تۆڵه‌ی خه‌ڵک به‌رامبه‌ر ده‌سه‌ڵاتدارانی گه‌نده‌ڵ و په‌ڕپووتی هه‌رێمی کوردستان. ئەوەش نه‌ک به‌ته‌نیا ڕاپه‌ڕینێکی سپی و یاخی بوونێکی مه‌ده‌نی خۆڕسکی وەک ١٧ی شوبات کە بە بێ بەرنامە و بەبێ پلان لەلایەن ئۆپۆزسیۆنێکی هەلپەرستی بێ دونیا بینییەوە بقۆزرێتەوە و ببێتە مایەی شکست و بێدەنگ کردنی ڕقە جەماوەرییەکانی خەڵک. بەڵکو ڕاپەڕینێکی ڕاێکخراوتر و بەهێزتری خەڵک کە لەدەوری خەمە گشتییەکان کۆبوونەوەی جدی و بەرهەمداری لێ بکەوێتەوە.