کرۆکی پرس و مەترسی ـ باشووری کوردستان/ ٣

بەشی سێیەم:

لەمەو پاش گرنگی دەدەمە ئەو بنەما بیرمەندییانەی کەهەریەک لە ڕێکخاوە سیاسی و پارت و باندە سیاسییەکانی  باشووری کوردستانی لەسەر درووست بوون و بەگشتی بنەمای چێیەتی و چۆنێتی مامەڵە لەگەڵیاندا باس دەکەم! لەراستیدا باشتر وا بوو لەسەر چاکترینی ئەم ڕێکخراوانە بدوێم و ڕەخنەکان بەلایەکدا بخەین و ئیتر لەگەڵ ئەوانیتر پێویست نەکات هیچ بەیاد بهێنمەوە. بەڵام لەبەر دوو هۆکار ناچارم باسی هەموو دیارەکانیان بکەم: یەکەم؛ لەبەر ئەوەی چاکی ئەم پارت و ڕێکخراوانە هاوشێوەیە و بە ڕێژەیی دەتوانین گفتوگۆی لەسەر بکەین. دووەم؛ لەبەر کورتی یادەوەری خوێنەر و خەڵکی کوردستان، کەدەشێت ئێمە ڕەخنە و باسمان ئاراستەی باشترینیان بکەین و لەلای بەشێکی زۆر لەخەڵک وابێت کە مەبەستمان لەوەکانی تر نییە. بۆیە بە ناچاری  هاتین و هەریەکەیانمان خستە بەر لێکدانەوە و ئەم چەند دێڕەمان لەسەر نووسین.

باندی سیاسی- ڕێکخراوی سیاسی- "حیزبە سیاسییەکان"

یەکەم: پارتی دیموکراتی کوردستان ناسراو بە (پارتی): برتییە لە باندی بنەماڵەیەکی ڕێکخراو، کە لەکایەی سیاسی و ئابووری کوردستاندا بە پشتیوانی هێزی دەرەکی مێژوویەکی دەستڕۆیشتووی دەیان ساڵەی تۆمارکردوە و تا ئێستا بەردوامە. لەسەر بنەمای پەیوەندی و کاری هەواڵگری (موخابەراتی) چ لەسەر ئاستی ناوخۆ و چ لەسەر ئاستی پەیوەندییەکانی خۆی لەگەڵ دەرەوەی کوردستاندا ڕایەڵەکانی پێکەوە گرێدراونەتەوە. سەرکردایەتی ئەم باندە لەسەر بنەمای خوێن و سەرپێبوون و ملکەچی (الولاء و الطاعة) بەڕێوەدەچێت و فۆرمی کارکرنی جەماوەریی و مەیدانی خۆی بەهۆی گەمەکردن بەیادەوەرییە مێژووییەکانەوە درێژە پێدەدات و پشت بە ڕاوێژکاریی دەرەکی دەبەستێت.

ئامانجی سەرەکی ئەم باندە سیاسییە ڕێکخراوە زۆرترین مانەوەیەتی بەفەرمانڕەوای گرنگترینی ناوچە ئابوورییەکانی کوردستان. ئامادەیی هەموو خۆبەدەستەوەدانێکە لەبەرامبەر هێزە دەرەکییەکاندا بەمەرجێک دوو دەستکەوتی پارێزراوی هەبن: یەکەم؛ پشتیوانی بکرێت لەمانەوەدا لەفەرمانڕەوایی کوردستاندا. دووەم و گرنگتر؛ لەبەرکەوتەی توانا ئابوورییەکانی کوردستان لەبەشی گشتی کوردستان بەشی شێر بەر باندەکەی ئەو بکەوێت. پارتی، چەند کەرەستەیەکی هەیە کە گەمە سیاسییەکانی لەسەر دەکات: پرسە نەتەوەیی و نیشتمانییەکان، هەوڵدان بۆ گێلکردنی جەماوەریی، بەکارهێنانی ترس و تۆقاندن، بەکار هێنانی گەمە دیموکراسییەکان (بەتایبەت لە هەڵبژاردنەکاندا، بۆ نمونە بەکارهێنانی هێز، دارایی، ساختەکاری، دەستگرتن بەسەر کۆمسیۆن...تاد) هەروەها بەکارهێنانی سامانی نیشتمانی بۆ بەهێزکردنی سامانی "حیزبی". زۆر شتی تر کە لێرەدا باسکردنیان تەنیا وەبیر هێنانەوەیە و هیچیتر.

دوونیابینییەکی دیاریکراو لەلای ئەم باندە ڕێکخراوە نییە، بەڵکو باوەڕێکی بنەڕەتی بە مانەوەی "پارتەکە" لەلای ئەندام و نۆکەرەکانی هەیە. ئەم باوەڕە مانەوەی هەتاهەتایی پارتییە لەحوکمڕانی کوردستاندا. لەم پێناوەدا و بە پلان هەستاون بە جیاکردنەوە و پۆلێن کردنی چین و توێژ و بنەماڵە و خێڵ و هۆزەکانی خەڵکی کوردستان بەپێی دوور و نزیکیان لەبنەماڵەی حوکمڕانەوە. هەر ئەم بنەمایە بەکاردەهێنن بۆ دابەشکردنی کار و بەرنامە کارگێڕی و حیزبییەکانی پارتی و ئەو ناوچانەی پارتی تێیدا بە تێکڕایی یان بە بەشەکی پەراوەی حوکمڕانی خۆی تیادا دەکات. ئەم جۆرە لەحوکمڕانی ڕەچەڵەکێکی سیاسی دەرەبەگایەتی هەیە و لەقاڵبی دەوڵەتی نەتەوەیی و نیشتمانیدا خۆی دەنوێنێت، بەڵام هەمیشە بەرژەوەندیە بنەماڵەییەکانیان باڵاترن لەبەرژەوەندیە نیشتمانیەکان وەک ئەوەی لەمێژووی سیاسییاندا بینیومانە. پارتی بەکردوە سەلماندویەتی کە کاردەکات بۆهێشتنەوەی ئاستی ڕۆشنبیری خەڵکی کوردستان لەئاستێکدا کەبتوانێت حوکمڕانی پارتی و سەرکردایەتیەکەی قبوڵ بکات، بۆ ئەم مەبەستە تا سنوورێک ئایینی ئیسلام بەکاردەهێنن و هەندێ کاتیش بەزیان لە سەریان تەواو بووە (وەک گەشەی هێزە توندڕەوەکان، کە گەشەی ئەم هێزانە زۆرجار لەگەڵ بەرژەوەندی ئاغاکانیان ناگونجێت یان کاتێک ئەم هێزانە داوای دەسەڵاتێکی زیاتر لە پارتی دەکەن). بۆ پاریزگاری لەخۆی ئەم باندە لەپەیمانی ستراتیژی هێزە سەرمایەدارەکانی دنیا و ناوچەکە سڵ ناکاتەوە، هەمیشە لەخەمی پشتیوانییەکدایە بۆ حوکمڕانی خۆی بۆ ناوچەیەکی جوگرافی بەرتەسک لە کوردستاندا و ئامادەیی تێدایە بۆ هەرکارێکی دەسەڵاتگەرایانە کە بەهۆیەوە سەرکوتی ئازادی بکات، یان بەناوی خەڵکەوە و لەبازنەی شەرعیەتی نامەشروعدا درێژە بەحوکمڕانییەکی گەندەڵ بدات.

لەگەمە سیاسی و دیموکراسییەکانی سێ دەیەی ڕابردوودا پارتی کاریگەرییەکی گەورەی هەبوو لەسەر دواکەوتن و پاشەکشەی زۆر لە هێزە سیاسییەکانی تر، ئەوەش بەهۆی ناهاوتایی ململانێی نێوان ئەو هێزانەوە، بەهۆی بێ پرانسیپی ئەم باندەوە، بەهۆی هاوپەیمانێتی لەگەڵ پارتیدا و بە پێی پلانی ڕاستەوخۆ و ناڕاستەوخۆی هێزەکانی ناوچەکە بووە. بەتایبەت ئەوانەی باسک و توانایان لەهەرێمی کوردستاندا بەسەر بەرژەوەندییەکانەوە دەگەڕێت، لەنمونەی ئێران، تورکیا، حکومەتی مەرکەزی ئێراق و تەنانەت پارتی هەوڵیداوە بانگهێشتی هیزە دوورەکانی ئەودیو دەریاکانیش بکات و کردوویەتی.

لەم (چەند ڕاستییەوە) دەتوانین ئەوە بسەلمێنین، پارتی ئایدۆلۆجیایەکی کورت و داخراوەی هەیە، کە بریتییە لە پاراستنی ڕێکخراوەیی ئەو باندە بنەماڵەییە. کەواتە پارتی هێزێکە ناتوانرێت هیچ گرەوێک لەسەر: بەنیشتمانی بوون، بەحیزب بوون یان بەرەوپێشبردنی بۆ ئاستێکی مرۆڤدۆستانە و ژیاندۆستانە و بەرەو دادوەری بردنی بکرێت. کەواتە بیرکردنەوە لەپارتی وەک هێزێکی خاوەن بیر یان خاوەن ئاسۆ و ستراتیژی مرۆیی یان تەنانەت نەتەوەیی یان ئایدۆلۆجیایەکی دیاریکراوی گونجاو لەگەڵ سەردەمەکەدا سەرکەوتوو نابێت، هەر بۆیە چوونە هەر هاوپەیمانێتییەک لەگەڵیدا بەشکستی بەرامبەرەکەی کۆتایی دێت.

پارتی بەمەترسیەکی ستراتیژی سەرەکی دادەنرێت لەسەر بزووتنەوە سیاسی و ئابووری و کۆمەڵایەتیەکانی ناو کوردستان (لەهەر پارچەیەکدا) بێت، هەر لەم ڕوانگەیەوە هەموو سازش و دانوستاندنێک لەگەڵ پارتیدا بەزیانی هێزە ئازادیخوازەکان و پێشکەوتوەکان کۆتایی دێت و دەبێتەوە بە قازانج بۆ هێزە تاریک و کۆنە پەرستەکان. باشترە هەر هێزێک دەیەوێت کوردستان بۆ قۆناغێکی تر بگوازێتەوە و دەربچێت لەجوغزی قەتیس بوون لە ژینگەی کولتووری ئێستایدا، ئەوا دەبێت یەکەم هێز و بەر لە دوژمنانی دەرەکی بەرەنگاری هەموو ئەو هەنگاوانە ببێتەوە کە پارتی دایاندەڕێژێت یان پشتیوانی بەردەوامیان لێدەکات. لێرەدا گرنگە ئەوە باس بکەین کە خۆپاراستن لەبەرەنگاری بەڕێگای شەڕی ناوخۆی درێژخایەن پێویستییەکی گرنگە و هێزە پێشکەوتووخوازەکان لەگەڵ ئەم جەنگانەدا سەرکەوتوو نابن. بە پێچەوانەوە بۆ ئەوەی بیر لەکۆتایی هێنان بە مێنتاڵیتی پارتی بکەینەوە، ئەوا دەبێت کەرەستەکانی ئەو ململانێیە دیاری بکەین و لێکدانەوە و ئامادەکاری زۆر وردی بۆ بکەین، ئەگەر نا لەگەڵ شێوازە باوەکاندا پارتی دەتوانێت هەمووکات خۆی نوێ بکاتەوە.