سێودوی دڵی شەهیدێكی زیندوو 4-4

بەشی چوارەم و کۆتایی

هیوادارم جگەرگۆشەكانم بە هەڵە تێم نەگەن، مانای ئەوە نییە ئەم منداڵەم لەوانی تر خۆشتر دەوێت، بەس زۆرجار هەست دەكەم ئەمە لەوانی ترم كەساسترە و زۆرتر پێویستی بە چاودێری هەیە. ئەمە منداڵێكی نائاسایی منە، هەرچی سیستەم هەیە دژی ئەون، هەرچی دوو پێ هەیە وا هەست دەكەن گەر گەورەبێت لە بەشی ئەوانی تر دەخوات تەنانەت خوشك و براكانیشی ئەو گومانەیان لێی هەیە.

تكایە پرسیاری خۆشەویستی و ژیانم لێ مەكە! بیریان بخەرەوە كە لە لای من خۆشەویستی سەروەتێكی گەورە و زەبەلاح بوو بۆ بوونی من و ڕەوتی بەلەمەكەم هەر بەهۆی خۆشەویستییەوەیە كە من تیایدا بەردەوامم. خۆ ئەگەر ئەوەم لێ بكەنەوە، ڕێك دەبم بە سندووقێكی بەتاڵ، هەر بۆیەش هەندێ جار حەزمكردوە شتێك بكەم و شان بەمە ژێر هەندێ پرس و بەرپرسیارێتی زۆر ئیش لە ژیان بگرمەخۆم. ئەمەشیان هەر لە تۆ فێر بووم، كاتێك كە زانیم ژیانم خۆش بوێت و بۆ خۆشەویستییەكانی بژیم بۆم دەركەوت ئەگەر سووكە ڕابەریی شتێكیشم پێ بسپێرن بە جیاواز جێبەجێی دەكەم. ئیتر لەوێوە خۆشەویستیشم خۆشویست. ئەگەر بە هۆی ڕابەرایەتی كردنەوە هەموو دونیا پیسیت بەسەردا بكەن، تۆ هەر خۆشت دەوێن. خۆ ئەگەر وانەكەیت لەوانەیە زۆر دەستكەوتت هەبێت و بە دێڕی گەورەش لە مێژوودا بە نەمری بمێنیتەوە، بەڵام خۆ ئەوە نابێت كە خۆت دەتەوێت.

من نامەوێت لە خۆشەویستی دابڕێم، ئەگەر هیچیشم لێی دەستنەكەوێت! ئەزانم جار هەیە لەوانەیە كەس خۆشەویستی نەبێت بۆم یان لە بیریشم بكەن. من خۆم وام، درۆدەكەم گەر بڵێم دایمە خۆشەویستانم لە خەیاڵدایە! چونكە زۆر شتی تر هەیە مەشغوڵم دەكات، بەداخەوە، چونكە خۆشەویستی ئەوان ئەو دورگەیەیە ئەگەر نەشی گەمێ هەمیشە لێم دیارە. یان ئەگەر بەهۆی شەپۆلەكانی دەریاشەوە بەلەمەكەم پشتی تێكردبێت، كەچی لەنەستەوە هەر ئاوڕێكم بۆ داوەتەوە.

من دەمەوێت لەگەڵ ئەوەی ماوە لە ژیانمدا بە خۆشەویستییەوە بەسەری بەرم، بە خۆشەویستیەوە و هیچی تر. من بیر ناكەمەوە لە گرێ بەستێك لەگەڵ هیچ بەرژەوەندییەك یان ڕێكەوتنێك بۆ هیچ بەرژەوەندییەك، بەهێندەی خۆم هەمە و ئارەزوومە دەژیم و نامەوێت زیانم بۆ کەسی تر هەبێت. خۆشەویستی ئەو ڕووبەرە تایبەتەیە كە دەمەوێت لێی بێبەش نەبم تێیدا بژیم، قەرەبووی هەموو تەمەنمی تێدا بكەمەوە. دەمەوێت خۆشەویستی ببێتە سەیرانگایەك كە چووم بۆی كەپری لێ نەبێت، خانوو نەبینم تەنیا سروشت و گوڵ و سەوزایی و بەرد و دار و هەوا و پەپوولەی لێ بێت، تەنانەت پێم خۆشنییە ئەو ناوچەی سەیرانەی من بۆی دەچم ئەشكەوتیشی لێ بێت. ئێمە چەند خۆپەرست بووین ئەشکەوتەکانمان هەڵبژارد بۆ ئەوەی خۆمان پەنا بگرین، نەماندەزانی ئەشکەوتەکانیش دیواریان هەن. هیچ شوێنێکم ناوێت دیواری هەبێت. گرنگ نییە بۆم كەش و هەواكەی چەند دژوار بن، بەمەرجێك سروشتی بن دوور لە هەموو سەرما و گەرما و لافاوێكی دەستكرد. بابە گیان هەر شتێك ڕێكخراو بێت لە خۆشەویستیدا، هەر شتێك سنووردار بێت، هەر شتێك لەبەر خاتری شتێكی تر بێت هەست دەكەم لەبەینم دەبات. من خۆشەویستییەكم دەوێت تێیدا زۆر زۆر كێوی بم و بەدوور بم لە هەموو سنووربەندییەكانی شارستانیەت. ئێ تازە ئیتر وام لێ هاتوە، تێگەیشتن بۆ پێشکەوتن وای فێرکردم، چی بكەم؟ تۆ بتزانیبایە وام لێ دێت باوەڕناکەم داوات لێبکردمایە پێشکەوتوو بم. كاتێك ترۆپكی شارستانییەتی ڕۆژئاواییم بە بەرجەستەیی بینی و تێیدا ژیام بۆم دەركەوت هەموو شتە دەستكردە جوانەكان پڕن لە هێما و وێنای دڕەندەیی و دژە ژیان و دژە ئازادی و دژە سروشت و دژە خۆشەویستی. ئێمە هەڵە بووین وامان دەزانی ڕۆژئاوا هەمووی شكسپیر و بۆدلێر و دۆستۆفسكی و هیمۆنگوای و ڕامبۆ و ڤۆلتێرن، نا ڕۆژ ئاوا لەمانەی زۆر كەم تیایە. بەهەر حاڵ ئەمە كاردانەوەی منە بۆ غوربەت، با نیگەرانترت نەكەم، خۆزگە لێرە دەبوویت هەموویم بۆ باسدەكردیت، لەولاش بوویتایە دەمتوانی وەك جاران بە تەلەفۆنیش بێت بۆت باس بکەم. ئینجا پێم دەوتیت ئەوەی لە دوورەوە وەك چرا دەسووتێت مەرج نییە نوور بێت.

بابە گیان ئەزانم تۆ ئێستەش خەمی باری ناهەمواری دارایی و ئابووری منتە، چۆن من دەمەوێت جگەرگۆشەكانم باشترین ژیان بژین. ئەمەیان بۆ كڕووزانەوە باس ناكەم تكایە بە هەڵە تێم مەگە. بەڵام مرۆڤ هەر باسی باری ئابووری بکات بە پێی ئەم سیستەمەی ئەمڕۆ، گەر هەموو سەروەتی دونیاشی هەبێت هەر دەبێت بکڕووزێتەوە. کڕووزانەوە عەیبە نییە پزدانێکە لەگەڵ لە دایکبوونی سەرمایەداریدا کەوتوەتە خوارەوە و لە کۆرپەلەی ڕەوڕەوەی مێژوومان نابێتەوە. من پێت دەڵێم لە دڵەوە لە هەموو كەس خۆم بە خاوەن بوون و بە توناتر دەزانم، ئەمە ئەو بەرزی عیزەتی نەفسەیە، کە خۆت بە دێڕە شیعرەکەی بە درێژایی تەمەن مەست بوویت. بەس حەز دەكەم بۆت باس بكەم، هیچی تر دڵنیام تۆش پێت خۆشە گوێم لێ بگریت. ئەمڕۆ من لەبارودۆخێكی ئابووری زۆر باشدا دەژیم، خاوەنی هیچ نیم، تەنانەت ئەوەی سەری مانگیش وەریدەگرم، هەر زووبەزوو پێم نامێنێت. چونكە پاكی دەڕوات بۆ كۆمەڵێك نمرەی بانكی تر، یارییەكەی ئێرە ئەمەیە. لای خۆمان خەڵك بە ڕیفراندۆمەوە مەشغوڵ دەكەن، لێرە خەڵك بە گەڕان بەدوای بازاڕی هەرزاندا. لای خۆمان خەڵك كە ڕەسمی قەرەقۆزێك ئەدات لە یەخەی و پەنجەی مۆر ئەكات ئەو ڕۆژە لای وایە هەموو دونیا هی خۆیەتی. لێرە ئەوەی بوتڵێك شیری لە هەرزانكراوێكدا بە دوو كرۆن كەمتر دەستكەوتبێت ئیتر وا دەزانێت ئەو ڕۆژە شایی و جەژنێتی.

بەسەری تۆ، من تەنیا وەك تێرمیناڵێكم لێهاتوە كە ئەو ژمارە بانكیانەم پێدا تێپەڕ دەبن و هیچی تر. لەوانەیە هی ئەوە بێت، ئەوەتەی هەم دژی پارەم و حەزدەكەم ئەڵتەرنەتیڤێكی بۆ بدۆزمەوە، نا خۆ ئەوانەی لەگەڵمن لە كارەكەم دین و ئیمان و ئاسمان و ڕێسمانیان پارەیە. ئەوان ئەزانی لە چی ئەچن؟ ڕێك هەمان شێوەی موستەشار و قوە تەوارییەكانی جارانیان هەیە. بەس لێرە بە چەك و خەبەردان و خۆ فرۆشی و ملكردن بە پەتەوە نییە! بە پرۆسەی ئەنفال و ویرانكردنی گوندەكان ناچێتە ڕێوە. نا لێرە پۆلیس و ڕیكلام و زانكۆكان خەڵك بۆ شتی جیاواز جیاواز قەید دەكەن و لەلای خاوەن پارەكان ڕۆژانەی خۆفرۆشیان بۆ دابین دەكەن و تەواو. هەست ئەكەم ئەگەر پارە نەبێت ئازادییەكانم زیاد دەكەن. كات هەبوە شتێك پارەم بەخۆمەوە شكبردوە، هەرگیز هێندەی ئیستا ئاسوودە نەبووم كە هیچم نییە. ئەمەیان تەنیا لە ڕووی ڕۆحیەوەیە، ئەگەرنا ئەو بێ قیمەتانەی ناو سیستەمی ژیانی سەرمایەداریی ڕۆژبەڕۆژ سەرئێشەی وام بۆ درووست دەكەن هەر باوەڕناکەیت. دیارە بۆ زۆر كەس وایە، بەڵام من بڵێم چی خەڵكی تر گوێی پێ نادەن یان تاقەتیان چوە لەوەی ڕۆژانە هەستی پێبكەن. بۆیە ئەمەش خەیاڵێكی تری منە و یەكێكی ترە لەو سەرابانەی شوێنی كەوتووم. بەڵام لەلای تینوو لەوە خۆشتر نییە كە سەرابێك بە دیدەكات. بۆیە دەڵێم سەرابە، چونكە بە بێ پارە، ناتوانم سەفەر بكەم، كەواتە ناتوانم كارەكانم جێبەجێ بكەم. ناتوانم تەنانەت كتێبەكانیشم چاپ بكەم بەوشێوەیەی دەمەوێت، ئەوەتا لەو كۆمپیوتەرەدا كەوتوون نازانم دوای من یەكێكی تر چاپیان دەكات و پێی دەوڵەمەند دەبێت، یان دەفەوتن. هیوادارم منداڵەكانم بە پارەی ئایدیای منەوە خۆش ڕانەبوێرن، چونكە بە حسابی خۆم هەموویم بۆ بەرەنگاری بێدادی و هەژاری نووسیون نەك بۆ دەوڵەمەندكردنی یەكێك، جا با نەوەكانی خۆشم بن.

زۆرجار هەیە دەمەوێت بڕیاری شتێك بدەم بەس باری ناهەمواری دارایی و ئابووریم وایان لێ كردووم، دەستەكانم جارێكی تر بە گۆچانەكەمەوە زۆر دەكەونەوە لەرزەلەرز و ئەڵێی خاوەنی قسە و بڕیاری خۆم نیم. ئینجا لەوە ناخۆشتر نییە خۆت ئابووریت خوێندبێت و پرانسیپەكانت ڕێگەت نەدەن هەر نەبێت ئابوورییەكی گونجاوت بۆخۆت هەبێت.

بۆچی تۆ وا ئەزانیت ئەمانە هەمووی پەلەقاژەی ڕزگار بوونن لە خەم مەگەر پێم نەوتیت من ڕاهاتووم چێژ لە خەم وەرگرم؟ بابە گیان ئەو دۆخەی من هەمە لە غوربەت و لە بێكەسی و لە تەنیایی باوەڕ ناكەم هیچ كەس ئیرەیی پێببات، مەگەر یەكێك لەو كوردستانەی خۆمان بڵێت: خۆزگەم بە خۆی لە ئەوروپا دەژی! ئای لەو گێلییە، من لە كوردستانیش بووم حەزم لەم ژیانە نەبوو، نازانم ئەوانە چۆن ئیرەیی بە هیچ دەبەن؟ بەهەر حاڵ كەس لەوە ڕازی نییە كە هەیەتی و تێیدا دەژی.

لەوانەیە وەك جاران بپرسیت ئەی نازانم تۆ چیت دەوێت؟! بەڵێ حەقی خۆتە، باوەڕ بكە خۆشم نازانم چیم دەوێت. لەم هەموو دێلێما و پارادۆكسەدا هەرچی هەڵدەبژێرم بەشێكی جەستەم لێدەبێتەوە. ئەزانم زۆر زیرەكانە نییە، تەنانەت لۆجیكێکیشی بۆ شك نابەم کە نەتوانم خۆم ساخ بكەمەوە، دەبێت بزانم چیم دەوێت! بەڵام زۆر بە تەماعم هەموو شتێكم دەوێت، لایەنی كەم سێ شتم پێكەوە دەوێت كە هیچیان لەگەڵ یەكتر هەڵناكەن. پێشكەوتن و ژیانێكی بێوەی بۆ جگەرگۆشەكانم و خۆشەویستییەكی گەردوونی و داڕووتاو لە هەموو مەرجێك. ئەمەش خەیاڵێكی ترە و ئەم هەموو نەگونجاوە چۆن پێكەوە كۆدەبنەوە؟ نابنەوە خۆ بە زۆر نییە! بە كورتی ئەزانم منیش و تۆش و هەموو كەسێكیش هەر ئەوەی دەوێت كاتی هەبێت وزە و توانایی و هێزی خۆی بە خولیاكانی خۆیەوە خەریك بكات، جگەرگۆشەكانی پێویستیان بە هیچ نەبێت و لەو خۆشەویستییە بێبەش نەبێت كە دەتوانێت ڕۆژانە وزەكانی نوێ بكاتەوە.

ئێ بابە گیان ئەگەر لات وای ئەمە زۆرە، تکایە بمبورە من شتێکی ترم نییە بۆ وتن و ئەتوانیت تۆش نامەکەم دانێیت، بزانم یەکێکی تر نادۆزمەوە پیایدا بینێرم، یان وازی لێ بێنم تا خۆیان نامەیەکی لەم جۆرە بۆ جگەرگۆشەکانیان دەنووسن. جارێکی تر لە نیگەرانییەکانم ببورە، بەر لەوەی تۆ بمبوریت! ئەگەر نامەکەت برد، پییان بڵێمن لە نیگەرانییەکانی ئەوان بوراوم، ئەها ببینە ئەمەش لەم نامەیەی بە تۆدا دەینرێرم فێربووم.

سێودوی دڵی شەهیدێکی زیندوو 3-4

بەشی سێیەم

نامەوێت چیتر شتێك هەبێت بیکەمە قوربانی خەونێکی سەرمەدی! (قسەی قۆڕە) وا نییە؟ ئێ چی بکەم، ئەمەش بەختی ئالوودەیی. ئەمە لە یۆتۆپیایەکی سەیر دەچێت، بەڵام چۆن سەرمەستێك بۆ دوا قومی مەی بێ ئاگایانە دەکۆشێت، چۆن ئالوودەیەك (موعتادێك) بۆ قومێ ژەهری تر دەناڵێنێت. منیش ئاوا لە ژیانێکی بێ ئومێدی بێزارم و دەمەوێت لەگەڵ ئەم موعتادییەی بیری خۆمدا بژیم. دەمەوێت بەشی زۆری ئەوەی ماومە لە ژیان بە نووسین بێت بەکارکردن بێت بە خۆشەویستی بێت بە هەرچی بێت بۆ ئەم خەونە خەیاڵییەی خۆمی تەرخان بکەم بابە! ئەزانم زەردەخەنەیەکی پڕ لەخەفەت ئێستا دێتە سەر لێوەکانت و دەڵێیت: "ئاخ، ئاخ ڕۆڵە تۆ هیوایەکی گەورەی من بوویت، تکایە خۆت توشی بەڵا و ون بوون مەکە". ئێ زۆر سەیرە بابە گیان، من ئیستا هەست دەکەم ئاوا نەبێت ون دەبم. ئەوەش چارەنووسی وانەکانی پێشکەوتنی تۆ بوون.

تۆ لەوانەیە بپرسیت کە گەورەترین بەرپرسیارێتی من چی بێت! ئەو هەڵانەی پێشتر باسمکردن یەك دونیا بەرپرسیاریتی گرانیان لەسەر شانم داناوە! ئەڵێی قەرزێکی نەبڕاوەی بانکن، هەموو مانگێ بەلانسەکەیان دەگوێزرێتەوە بۆ مانگەکەی تر. بڕیاریش بدەم فەرامۆشیان بکەم و نەیاندەمەوە، ئەوان من فەرامۆش ناکەن و نامبوورن، ئەگەر زیاد نەکەن لە حسابەکەمدا هەر وەك خۆیان بە قەرز دەمێننەوە. ئەو هەڵانەی پیشتر دەیانکەین دەبنە مەنگەنەی جەڕاندن و دەبنە باری پسێنەر بۆ قاچەکانمان! هەرکات دەمانەوێت هەنگاوێکی تر هەڵگرین نایەڵن بڕۆین. ئەو هەنگاوە بە ئاراستەی ژیان بێت یان بە ئاراستەی بیروباوەڕەکانمان زۆرجار دەمانوەستێنن. هەڵەی مێژوویی بۆ کەسێك لەم هەموو هیوایە بارکرابێت، بەرپرسیارێتییەك درووست دەکات کە ئێمە هەموو بەدەردی یەکتر ببینەوە بە باوك! باوکایەتی بە ژمارەی مناڵەکان نییە، هەن بوون بە باوك یەك وەچەشیان نەخستوەتەوە، ئێ خۆ پەشیمانیش بیت لە باوکایەتی، لە بانکی ژیاندا قەرزەکانت لێ ناسڕنەوە؟ ناتوانیت هیچ بکەیت. لە غوربەت تێدەگەیت باوکایەتی چ بەر پرسیارێتییەکی سەخت و خەتەرناکە!

ئای لە هەڵەی مێژوویی! بەڵام لە هەموویان قورستر تاقیکردنەوەی بەختە لەگەڵ غوربەت. کێشەی سەرەکی لەوەدایە زۆرجار هەیە هەڵەی مێژوویی جەبرییە، بمانەوێت و نەمانەوێت تێی دەکەوین. خۆ من نەمویستوە ئەو هەڵانە بکەم، کە بیر دەکەمەوە هەست دەکەم وەك بێ هۆشێك مامەڵەم کردوە، دڵنیام تۆش هەروا بوویت و ئەوانیتریش هەر وان! بەڵام نا بەو پەڕی هۆشەوە بێهۆشانە مامەڵەمان کردوە و هەڵەی زەبەلاح دووبارە دەکەینەوە. تازە پەشیمانیش دادمان نادات، پەشیمانی هیچ چارەسەر ناکات، تەنانەت هەڵەی وا سەیرن پەشیمانی تێیاندا ئیختیار و ئۆپشن نییە!

خۆ من تەنیا خۆم لەبەردەمی باوکایەتیدا بە بەرپرسیار نازانم، ئەوە ئاسانترینیانە بۆیە باسی دەکەم. بەڵکو لەبەردەم هەموو بووندا خۆم بە بەرپرسیار دەزانم. من هەڵگری جیناتی مێژوویەکم پتر لە چوار ملیۆن ساڵە لەبەرپرسیارێتی باردەکرێم. بەداخەوە ئامانجی پێشکەوتن وانەکانی فێربوونیان کردە تەوقی سەرم، بەهۆی ئەو تەوقەشەوە من وا دەزانم تێدەگەم. ئەمەیان خەمە گەورەکەیە کە بەرپرسیارێتییەکان ڕاکردن لێیان بژاردە نییە! کە ڕاش دەکەم بۆی دەگەڕێمەوە، جا هیواکانم خەوتبن یان بەخەبەر. جگەرگۆشەکانم ئازا و بە توانا بن یان لاواز و پڕ پێویستی. بیانبینم یان نەیانبینم. جیاواز ناکات من هەموو ساتێک ئەو تەوقی بەرپرسیارێتییە لە گەردنم ئاڵاوە و نابێتەوە. بەشێکم ئاکتیڤە و جوابێکم بەو بەرپرسیارێتییە پێ دەدرێتەوە، بەشێکی گەورەم پاسیڤە و هیچم بۆ ناکرێت بەرامبەری، ئەوەش خەریکە تەوقەکە توندتر دەکات و هەست بە خنکانی خۆم دەکەم.

هەر منداڵەکانم نین کە لێیان بەرپرسیارم بەڵکو خۆشەویستەکانیشم بەرپرسیارێتی لەوە سەختترم بۆ درووست دەکەن. چونکە ئەوانیش زۆرن، ڕاستە پلە بەند دەکرێن و هەیانە خۆشەویستتر و خۆشەویستترینیشیان هەیە، بەڵام هەر یەکەیان هێشتا بەرپرسیارێتی خۆی هەیە. لە هاوڕێیەکی چکۆلەی کەمدووی فەیس بووکەوە تا تۆ و دایکم من بەرامبەرتان هەر خۆم بە بەرپرسیار دەزانم، لایەنی کەم وەڵامی پرسیارەکانتان بدەمەوە. لایەنی کەم بتوانم بە گەرمییەوە گوێ لە خەمێکتان بگرم، پێویستییەکی ڕۆحیتان دابین بکەم، ئەوە ئەگەر بەم هەموو بارە گرانەی غوربەتەوە پێم بکرێت!

بەرپرسیارێتی ئەوەندە سەختە تۆ نازانیت لە کوێوە یەخەی بگریت؟ چونکە هەموویان سەرچاوەیان لە تۆ دەوێت، ئەوانەیان پێویستیان بە پارەیە ئاسانترن! ئەوانەیان پیویستیان بەکات هەیە بەهەر حاڵیك لە کەم، کەم و لە زۆریش، زۆر! ئەوانەیان پێویستیان بە وزە و هەست و تواناییە زۆر سەختن، چونکە لەگەڵ ئەم دۆخی جەنجاڵییە نا مەوجوودەی وجوودی غوربەتدا هەموو کاتێك دابین ناکرێن. غوربەت و لاوازی ئەم سەرچاوە جوانانەی مرۆڤ دەپسێنن، غوربەت منی کردە کۆیلەی بڕێکی کەمی داهات کە تەنیا بەهۆیەوە دەژیم و هیچی تر... غوربەت کاتەکانی هەموو دزیم، لە تاوانا لە جگەری خۆم قەرزکردوە و لە خەوەکەم دەدەم بە خۆم، لە بیرمە زوو زوو دەتوت، ئەوەی فێرە قەرزاری بوو هەموو موچەی دونیای بدرێتێ هەر قەرزار دەمێنێتەوە. غوربەت سەراپای ڕا ماڵیوم ئەوەندە بێ بەزەییە هەستەکانی خستوومەتە دۆخی شۆکەوە وا ناسکی کردوومەتەوە بە چکۆلەترین شەماڵ دەکەوم... ئەو نالەبارە عەزەمەتی هیوا و خۆشەویتی پێکردووم بە چەند دێڕە شیعرێك. هەر ئەوە شکۆمەندی کار و بەرهەمی پێکردووم بە چەند نووسینێکی لە هێلانە تەریو، تەنانەت ناگەنە چاپخانەیەکی لاکۆڵانی وەکو جارانیش.

لەوانەیە بڵێیت ئەم هەموو سەرکێشیانە لە بیروباوەڕی ئیماندارێك و شیوعییەکی ساڵانی پەنجا دەچێت، نا من بیروباوەڕێکی دیاریکراو یان ئایدۆلۆجیایەکی دیاریکراوم نییە، بەڵکو یەک دێڕم هەیە چەقی قورسایی وجوودی منە، ئەو دێڕە هەرچی بکەم بۆخۆیم ڕادەکێشێتەوە. ئەمەش دێڕێکی خەیاڵییە، نەک لای تۆ و لای خەڵکی تر لای خۆشم. بەس من لە ژیاندا دەمەوێت بە مەستی ئەم خەیاڵەوە سەوڵی ئەم بەلەمە لێدەم لە دەریایەکی بێ بنی بێ کەناردا تا ئەو شوێنەی لە چاو ون دەبم. جارجار تۆ جارجار خەڵکی تر لەگەڵم هاتوونەتە ئەم بەلەمەوە جا ئەگەر بۆ دڵخۆشکردنی من بێت یان بۆ سەوڵلێدان هاتبن چی جیاوازە گرنگە هاتوون. ئەم بەلەمەی من زۆر کەسی سەرخستوە و زۆر کەس لێی دابەزیون و زۆر جاریش هەبوە هەر بە تەنها تێیدا سەوڵم لێداوە. من لەم بەلەمە نابمەوە پێوەی نووساوم هەست دەکەم ڕەگەکانم بوون بە بەشێک لە دارو دیوار و زەمینی ئەم بەلەمە. لەم بەلەمەدا نەدەگەمە کەنارێک، نە دەتوانم بێمە دەرەوە! نە دەتوانم هچی لەگەڵدا بکەم، بە بێ ئەویش هەست دەکەم بێکارێکی بێ سوود و بێ کەڵکم.

بۆ ئەم بیروباوەڕەم دوو شت هەن کە یەکێکیان هەمیشە دژە و یەکێکیان هەمیشە پارێزەری مانەوەی من و بەلەمەکەمە. دژەکەیان بەرژەوەندییە، ئا لەوێدایە ڕیکەوت دەکات ڕقم لە بەرژەوەندی منداڵەکانیشم دەبێتەوە، بەخودی بیروباوەڕەکەی خۆشمەوە. بۆیە پێم خۆشە هەمیشە ڕەخنە بکرێم، چونکە ئەو کاتانە دەزانم بیروباوەڕەکانم هێندە پیرۆز نەبوون هیوای باشترم لەدەست بدەن، یان ڕیگری بکەن لەکەوتنە هەڵەی کوشندەمەوە و لە بیربردنەوەی ئەو دێڕە سەرەکییەی کە هەمە. ئەوەی کە کۆمەکم پێدەکات و پارێزەری مانەوەمە خۆشەویستییە، خۆشەویستی نەبوایە دەمێکبوو من یان دەبوومە تاوانکارێک یان پێش تۆ دەهاتمە لات. کۆتایی هێنان بەژیانێکی ئاوا، تەنیا بۆ پاراستنێکی خۆپەرستانەیە لە ئازار. دڵنیابە ئەگەر خۆشەویستی نەبوایە لەوانەبوو تووشی هەڵەی کوشندە ببومایە و منیش وەك خاوەن ئۆتۆمبیلێکی جام ڕەش ئیستا لەبری بیروباوەڕ کۆمەڵێک سامانی زۆر بەرجەستە و مەتریاڵیم خڕ بکردایەتەوە.

بابە گیان تکایە مەبەستم بەهەڵە تێ مەگە، من ئەم نووسینەم بۆ شەرحی دۆخی خۆم کردوە، نەک ڕەخنە لە هیچ کەس و هیچ هاوڕێیەک و هیچ دۆستێکی تۆ بگرم. تەنانەت ئەگەر سامانی دونیاش هی ئەوان بێت، من ئیرەیی نە بەسامان و نە بە مێژوو و نە بە هەڵوێست و نەبە خۆشگوزەرانیان نابەم.

دەبا جەوهەرەکەت بخەمە بەردەست بابە گیان، هەرشتێک لێکدەدەمەوە کۆمەك بە خۆپەرستی من بکات، یان کۆمەك بە چوونە پێشی ستەمکاری بکات. ناتوانم لێی خۆش ببم. ئەم ژیانە بەجۆرێک بەستەم تەنراوە، وات لێ دێت بۆ ئەوەی خۆت بپارێزیت، دەبێت دژ بە هەموو شتێک بیت، ئەمەش ناکرێت ناتوانیت بەلەمەکەت یەک هەنگاو بەریتە پێشەوە. بۆیە من ناچارم هەندێ جار بەو پلانانەش دەڵێم بەڵێ کە دژیانم، زۆرجاریش هەیە ئەوەندە لێکیان دەدەمەوە کە دەزانم خزمەتی ستەمکاری دەکەن، ئەگەر بیشڵێم ئا بە دڵ نایکەم. بۆیە ئیستا ئەو ئیشەی دەیکەم ناخۆشترین و خراپترین ئیشە، کە لەڕاستیدا هەست بە کۆیلەبوونێک دەکەم تا بینەقاقام هاتوە.

هەرچەند بیر لەم دۆخەی خۆم دەکەمەوە هەست دەکەم دیلێکی جەنگم، دیلی جەنگێک کە نازانم کەی کۆتایی دێت. لەم جەنگە دۆڕاوەدا من نە سەرباز بووم نە جەنگاوەر، بەڵام وەک ئازاترین سەرباز گیراوم و مامەڵەی جەنگاوەرێکی دۆڕاوم لەگەڵدا دەکەن. هەرچیت بۆ باس بکەم دێڕێکی ئاڵۆز لەو بیروڕایەی من ڕوون ناکاتەوە. دەتوانم لە ئەنجامدا پێت بڵێم لە هەر شوێنێکدا کار بکەم، دوا جار من بە ئەجێندای خۆم کاردەکەم، نازانم ئەوە چەند جێگای دەبێتەوە، چەند دەتوانم تێیدا سەرکەوتوو بم، کەمێك گومانم هەیە! چونکە ئەگەر بزانم دەکەومە دژی بیروبۆچوونی خۆم وازی لێدەهێنم. لە یادتە جاران کە کارم دەکرد، بە تەنیا بۆ پرۆژەکان کارم نەدەکرد، بۆ ئەوە بوو ئەو دەرفەتە بقۆزمەوە و خەونەکانی خۆمانی پێ جێ بەجێ بکەین. بەڵام داخی گرانم، کوردی "پێشکەوتوو" (بە منیشەوە و هەموو ئەوانی تریشەوە) جاری وا هەبوو ڕایان دەکێشاینە ململانێی پۆستێکەوە کە گوایە کێ مافی هەبێت ئیمزا لەسەر پسوڵەی کڕینی دەستەسڕی تەوالێتەکان بکات؟! لە بیرتە خۆ چ خەمێکی گەورە دەوری دڵی منی دابوو! ململانێی نێوان شارەکان و ململانێی سەر پۆست و ...تاد ژیر و گێلی بەیەکتر دەگۆڕیەوە بێ ئەوەی کەس پارسەنگی نرخی خۆی بزانیت.

بابە گیان من لە دوێنێوە بڕیارمداوە چی تر مل بەو هەڵخەڵەتاندنانە نەدەم کە ژیانیان بەم ڕۆژە گەیاندووم. ئیش دەکەم، هەوڵ دەدەم لە پرۆژە و ڕێکخراو و کاری سەربەخۆ و هەرچی بتوانم ژیانێکی سادەی پێ دابین بکەم، بەڵام تەسلیم بە هیچ ترێند و ئارەزوویەك نابم کە دژی بیروباوەڕەکەم ڕێگریم لێ بکات. مەبەستم قازانجی ماددی نییە خۆت باشم دەناسیت، بێگومان بە ئەوە دواهەمین شتە بۆ من لە ژیاندا بیری لێ بکەمەوە، یان ڕاسترە هەر بڵێم بیریشی لێ ناکەمەوە، ئەگەر کەسێك هەبێت کەی برسیم بوو پاروە نانێکم باتێ یان کە تینوم بوو ڕێگەم بدات قومێك ئاو لە بەلۆعەکەی ماڵیان بکەمە ناو زەمزەمییەکەمەوە، هەرگیز بیری لێ ناکەمەوە. ئەمە خۆپەرستی نییە، ئەمە هاوکێشەیەکی سیاسییە، بە پێویستی دەزانم و دەبێت وا بکەم. کە من ژیانم دۆڕاندبێت ئیدی لە چی بترسم؟ بۆ نەیکەم؟ کە من مێژووم دۆڕاندبێت؟ بۆ خەمی داهاتووم دیلم بکات؟ بۆچی بۆ ئەم مناڵەیانم نەژیم، کە کەس نییە گەورەی بکات خۆم نەبم، ئەگەر منداڵەکانی ترم سیستەم و کەسی تریان هەبێت لە ژیاندا بەڕێوەیان بەرێت، ئەمەیان کەسی نییە من خۆم هەر خۆمم، سیستەمم کەسم دایکم و دواجار باوکم بۆی. هیوادارم جگەرگۆشەکانم بە هەڵە تێم نەگەن، مانای ئەوە نییە ئەم منداڵەم لەوانی تر خۆشتر دەوێت، بەس زۆرجار هەست دەکەم ئەمە لەوانی ترم کەساسترە و زۆرتر پێویستی بە چاودێری هەیە. ئەمە منداڵێکی نائاسایی منە، هەرچی سیستەم هەیە دژی ئەون، هەرچی دوو پێ هەیە وا هەست دەکەن گەر گەورەبێت لە بەشی ئەوانی تر دەخوات تەنانەت خوشك و براکانیشی ئەو گومانەیان لێی هەیە.

سێودوی دڵی شەهیدێکی زیندوو 2-4

بەشی دووهەم

دەتەوێت بزانیت من ئێستا چۆن بیر دەکەمەوە و هەستم چۆنە؟ دڵنیام دەتەوێت، وا نییە؟ چوار تا پێنج ساڵی ڕابردووم دوای ئەوەی تۆ زۆر بێڕەحمانە جێتهێشتم منیش زۆر سەیر و پڕ لە ئازار بردمەسەر و بەردەوام بووم. ئەشێ ئەو ئازارانە لە هیچ ئازارێکی تر نەچن، چونکە جاران تۆ لێرە بوویت زوو زوو بەشێك لە کۆڵەکەمم بەسەر تۆدا بەجێ دەهێشت، ئیستا ئەو عەیامە نەماوە. ئەم کۆڵە قورسانە لە زۆرلاوە پەلوپۆی ناخی منیان کردوە و نازانم کاریگەری دوورمەودایان چۆن دەبێت. بەهەر حاڵ با خۆم بە پووختی کۆکەمەوە، هەوڵبدە ئەنجامەکان هەرچۆنێك بن ڕۆحی خۆتیان پێ ئاسوودە بکەیت وەك ئەو نان و شووتیەی پاش شەقبردن پێکەوە خواردمان. ئەم سەردەمە وایە، دەبێت ئاسوودەیی لە بێئومێدیدا بدۆزیتەوە، نەك هەوڵبدەیت ئاسوودەیی بخوڵقێنیت. من وا ناکەم، چونکە با شەهیدیش بم هێشتا زیندووم، بەڵام تۆ وا بکە، چیت ماوە لە دەستی بدەیت؟ هیچ، هەرچەند دەزانم هیچی ئەو سەردەمەی ئیوە لە زۆری ئێستە زیاترە، بەڕاستی ڕۆحیت بابە گیان. ڕۆحی چی، تۆ میمبەریت لەم دێڕانەی مندا، منیش بەدکارێکی نەڕەنەڕ کەر هاتووم و بڵندگۆکانت بەکار دەهێنم! ئینتیخاباتیش تەواو بوو! 

بابە تۆ مێژوویەکی پڕ لە ڕێز و خۆشەویستی بوویت بۆ من و هاوڕێیەکی گیانی بە گیانیم بوویت بۆ مەودایەکی دوور و درێژ. کە ئێستا دووری لە من چۆن گرامشی کوڕە چکۆلەکەی لێ ون بوو منیش هەمان هەستم هەیە. دوورکەوتنەوە و نەبینینەوەی منداڵە ئازاکانی خۆم کە لەمەیدانی کار و ڕووبەڕوو بوونەوەدا هەندێکیانم لێ بزربوون و هەندێکیان لێ دەبینم هەمان ئازاری تۆم پێدەبەخشن. لە ئازارەکانی ئەنتۆنیۆوە هەستەکانم دەچنمەوە، مناڵێك پڕ بە دڵ و بە خۆشەویستییەکی ناکۆتاییەوە ژیانت پێ بەخشیبێت و نەیبینیتەوە، لەوانەیە هەموو قوربانییەکی بۆ بدەیت! تەنانەت ئەگەر لەسەر کەرامەتی خۆشت بکەوێت، وا نییە؟ باوەڕ بکە هەندێ کات بەغیلی بە ئەنتۆنیۆ دەبەم. بیرتە چیرۆکەکەیت بۆ دەخوێندمەوە کە چۆن لە بەندیخانەش کۆڵی نەداوە، ئێ زاڵم من کەی تەمەنم هی ئەوەبوو لەو چیرۆکانە تێ بگەم! کەچی ئیستا دەزانم کە ئەو دواجار بۆ هەر نەیتوانی کوڕە چکۆلەکەی ببینێتەوە! بەڵێ، ئەوە هەموو جارێکی لە دەرگای دڵم دەدات، زۆرجار هەیە حەز ناکەم ئەوەم بیربکەوێتەوە، بەس چی بکەم لە بیرم ناچێت و بەردەوام ترسێکی گەورەیە لە دڵمدا. چۆن تۆ منت نەبینییەوە ئەترسم منیش هەروا بم.

هەر ساتێك هیواکانم بۆ ژیان دەڕوانن هەستدەکەم هەر ئێستا نا ئیستا دەمرم. کە مردیشم هەموو ژیانم لێ ئاوا دەبێت و باوەشی گەرمم نامێنێت بۆ ئازیزەکانم، ئەوەش گرنگ نییە هەموو کەس وان، بەڵام خەم لەوە دەخۆم ئیتر دێبات و فێربوون نامێنێت، کە من هێندەی سەرجێیەکی گەرم لەگەڵ خۆشەویسترین شۆخی ئەم گەردوونە چێژی لێ دەبینم. ئەمەش هەست و شعوری هەموو ساتێکی منە، بەتایبەت ئەوکاتانەی کە لە پەنجەرەی ئۆفیسەکەمەوە سەیری دەرەوە دەکەم و دەڵێم ئەهـ! ئەوە چییە خۆ ئێرە بەختیاری نییە! دڵنیا بە من ئەمانە بۆیە نانووسم تۆ زیاتر دڵت لەلام بێت، ئەی لەغوربەت کێم هەیە شتەکانی بۆ باس بکەم و غەریبی وێرانی نەکردبێت؟ نەخێر خۆت باش دەزانیت، من ئەوانە نیم تامەزرۆی پیاهەڵدان و بەزەیی بم. یان بۆ ئەوەم بێت زۆر زیاتر ڕێزم لێ بگرن. نا.. نا  هەرگیز، من مەبەست ئەوانە نییە، درۆت لەگەڵدا ناکەم ئەگەر بڵێم لە ئاستوونێکی بیرکردنەوەدا تا سنوورێك باوەڕم بە (ڕێز)یش نەماوە، ڕێزیش پێدەچێت وەك زۆر شتی تر خواستێکی ئێگۆیستیکی بێت، بۆیە لەویش گومانم هەیە و ئێستا کە بەڕاستی پێزانینم بۆ کەسێك هەبێت پێی ناڵیم بەڕێز، چونکە بیستوومە دەڵێن ڕێزی ئەوانی تر بگرە بۆ ئەوەی خۆشت بەڕێز بیت، جا کەواتە من چیم کرد؟ من ئەمە دەنووسم، بەشێکی دانپێدانانە بە دۆخی خۆمدا (ئیعتراف)، بەشێکیشی قسە کردنە بۆ هاوڕێیەك، کە ئەوەتەی بەجێی هێشتووم ئاسوودەییم هەست پێ نەکردوە، جگە لە  دە ڕۆژ و کەمتر لە بیست و چوار کاژێرێك لەگەڵ!

هەندێ جاریش هەیە دەمەوێت وشەکانم بۆ ثێراپیستێك هەڵڕێژم. تۆم هەڵبژارد بە نوێنەری هەموو هاوڕێ خۆشەویستەکانم ئیعترافت بۆ بکەم. لە هەستیارترین دۆخی خۆمدا بێشەرمانە دەمەوێت تۆ ببیتە پۆستەچی داهاتووم، چەند بێ شەرمییە وا نییە؟ دەی ئێمە پۆستەچی کرۆمۆسۆمەکانی مێژووی ئێوە و ئێوەش پۆستەچی یادەوەری ئێمە بن بۆ داهاتوو هەرگیز هیچ بەدەست نایەت بەبێ بەخشین، تەنانەت گەزۆبارینیش کۆکردنەوەی دەوێت. پێشتر کەسێکی ترم هەڵبژارد بەشێکی زۆرم لەم دانپیادانانە بۆ نووسی، بەڵام سوودی نەبوو! نوێنەر مێژوویەکی ڕیشەیی نەبێت لەگەڵ نوێنەری کراوەکەیدا نا بێتە نوێنەرێك پەیامەکانی پیا بگەن. چەند بە هاوڕێیەکی نزیکیشی بزانیت، چەند بە بەشێك لە خۆتی بزانیت کە ئەو لە دەرەوەی تۆبێت بە ڕۆح بە جەستە بە ژیان، ئیتر هیچ سوودی نییە، تەنیا دەبێتە نوێنەری بەرژەوەندییەکانی خۆی و دێڕەکانی تۆش بەباری گوێزەکانی خۆیدا دەژمێرێت. تۆم هەڵبژارد وەك هاوڕێیەكی زۆر زۆر نزیك قسەت بۆ بکەم، چونکە هاوڕێ نزیکەکان باشتر لە ئازارەکانی یەك دەگەن. بەتایبەت تۆ زووتر و پێش منیش ئەزموونی غوربەتت چەندین جار تاقیکردوەتەوە. تۆم هەڵبژارد وەك ثێراپیستێك چونکە مێژوویەکت لەگەڵ مندا هەیە، لەوانەیە مێژووی حاڵەتەکانی من باشتر دیاری بکەیت و بزانیت من مەبەستمە بڵێم چی و دەمەوێت چی بکەم.

ئەم باسەی من لە زۆر وێستگەیدا خەیاڵییە، بەڵام خۆ لە دەمێکدا دەژین ڕاستی ئەوەندە قێزەون بوە، خەیاڵ جوانترین شتە. ئەم باسە وەکو هیوای نەخۆشێکە دکتۆر بۆ مردن ڕەوانەی ماڵەوەی کردبێت. بۆیە بۆت باس دەکەم ئەم دۆخەشت بەسەردا هاتوە. مردن چەند سامناك بێت هیوا هێشتا جوانترین تیشکە لە ناو ئەو دوا نائومێدییەدا دەژی، ئەوەش هەر لە تۆ فێربووم! هەرگیز لە بیرم ناچێت کە پێت وتم: "ئێمە صەدام حوسێن نەیتوانی بمانکوژێت تۆ بڵێی دەرەقەتی کانسەرێکی خوێڕی نەیەین؟" وای چ وانەیەکی مەزن بوو، ئەو وانەیە فێری کردم ئیتر من جارێکی تر لە خراپترین دۆخدا نەکەوم. هەموو ژیان ئەوەی فێرنەکردم کە لەو دێڕەی تۆدا من بەدیم کرد. ئەم باسەی من لە خاراوی شەڕگەی جەنگەکان دەچێت، هێشتا شەڕەکانیش چەند قێزەون بن، وانەیەکی جوانیان هەر تێدا دەدۆزینەوە! ڕێك وەك ئەو گوڵەی بەڕێکەوت لە پیساییەکی زۆردا بە باشترین شێوە سەوز دەبێت.

تۆ بزانە لە دوێنێوە من بۆ چی دەژیم! بە درێژایی ژیانم هەڵەیەکی گەورەم چەندجارێك دووبارە کردوەتەوە، ئەویش ئەوەیە کە: لەبەر کەمکردنەوەی ئازارەکانی چواردەورەکەم هەرگیز وەك پێویست ئەو هەنگاوە قورسەم هەڵنەگرتوە کە ئامانجەکانم باشتر بهێنێتە دی. بۆ نمونە؛ زۆرجار سەرم کەوتوەتە بەردەم چەکوشی کۆمەڵگا و ملم لا نەبردوە!! یان بۆخۆم هەنگاوێکم ناوە وامزانیوە باشترینە و لە بێباکی خۆمدا حسابم بۆ دەوری خۆم نەکردوە!!! ئەم هەڵەیەم لە دوێنێوە کۆتایی پێ هێنا، ئیتر بۆ ئەوە دەژیم کە دەمەوێت.

بابە گیان هەر لە مناڵیمەوە ڕاهاتووم دژی ستەم و چەوساندنەوە بم، هەر لە منداڵیمەوە بۆ یەك هیوا ژیام کە ڕۆژێك بێت دادپەروەری هەموو سووچێکی ئەم دونیایە بگرێتەوە وکەسێك نەمێنێت لێی بێبەش بێت. ئاواتم بوە دەردەکانی توندوتیژی و هەژاری و نەخۆشی و ....تاد نەمێنن و ژیان پڕ بێت لە چێژ و خۆشەویستی، خەیاڵە وا نییە؟ بەس چی بکەم، پێوەی ئالوودە بووم، موعتاد بووم بەم نەخۆشییە، کە دەیکەمە دەرەوەی خۆم ڕێك هەست بە عەدەم دەکەم. کە لە ناویشما دەژی هەست دەکەم هەموو دونیا هەر چوار وەرزەکەی بەهار و شادییە. ئەم خواستانەی من وەك پەڵە هەورێك بەسەر سەرمەوە تا ئیستاش دەسووڕێنەوە و یەخەم بەرنادەن، هەر تاوە ناتاوێکیش دادەکەن. جار هەیە پەڵە هەوری جوان و ڕەنگاو ڕەنگن بارانی خۆشی و پەلکەزێڕینە درووستدەکەن. جاری واش هەیە ڕەش و تاریك شەستە و ڕەهێڵە دەکەن و تەرزە و بەفر و زۆر شتی ناخۆش دەبارێنن و کارەسات درووستدەکەن، بێگومان کارەساتەکان بۆ خۆمن، من ئەوەندە ترسنۆك دەرنەچووم کارەساتەکانم بۆ دەرەوە بن و بەهار و وەرزی گوڵەکانیشم بۆ خۆم. من تا ئیستاش حەز و خواستمە لەم هیوایەدا بژیم و هەست دەکەم ژیانم هیچ مانایەکی تری نییە بە بێ ئەم خەونە. هەست دەکەم ئەم خواستە تاکە شتە کە لە خۆمم خۆشتر دەوێت. وەك مناڵەکانم وایە و هیچ جیاوازییەکی نییە! بگرە، جار هەیە تۆ نازانیت کام مناڵەیانت زیاتر خۆش دەوێت لە بۆنەی جیاواز جیاوازدا خۆشەویستیان پاش و پێش دەخەیت بە پێی هەڵوێست و پێویستییەکانیان. درۆ ناکەم ئەگەر بڵێم زۆرجار هەیە لە سەرتۆپی منداڵەکانمدا دەوەستێت، جاریش هەیە دەبێتە دواهەمین منداڵی خۆشەویستی من، بەڵام لەو ئاستە هەرگیز دانابەزێت. چۆن هیوام هەیە لەسەرەمەرگمدا دەستم لە دەستی مناڵەکانمدا بێت و بۆ دواجار چاوم لە چاوی ئەوان بڕوانێت کاتێك کە ئیتر نۆبەمە جارێکی تر بێمە لای تۆ، هەر ئاواش دەمەوێت ببینم ئەم ئاواتەم دەژی و بە سەوزی جێی دەهێڵم و ئاسۆکانی گەشە دەکەن. ئەوەی جیاوازە لە مناڵەکانی ترم ئەوەیە من چەندێك خواستم بێت مناڵەکانم تا هەتا هەتایە بژین خەیاڵێکی بێمانایە، بەڵام ئەم ئاواتەم حەز ئەکەم لایەنی کەم وەك دار زەیتوونێکی تەندروست هەزار ساڵێک بژی، ئەمەش هەر خەیاڵە بەس چی بکەم تازە من ئالوودەی ئەم دەردە بووم.

ژیانی من بۆ ئەم هیوایەیە، منی داگیر کردوە و بەهەموو دوورییەکانی مندا تێدەپەڕێت. ئەم بەڵا شیرینە... ئەم مناڵەی من لە مێژووی خۆمدا چێژی ڕۆحی لێ سەندوومەتەوە... بۆ نمونە کە منداڵ بووم زۆر گەورە ژیام، کە هەرزەکار بووم خەمی پیرێکم لەکۆڵی خۆم نابوو، ببینە ئیستا خۆم بە پیرێك دەزانم بەدەستێکی لەرزۆکەوە دەستم لەبری گۆچان بە ڕەوڕەوی مناڵیدا هەڵواسیوە! چی دەردەچێت؟ (قەشمەرییە، قەشمەریی.. وانییە؟). کە گەورە بووم حساب بکە دەمێك بوو بە زیندوویی شەهید بووبووم، وەك بۆم باسکردیت. ئیدی کە مردن و زیندوێتی ئاوێتە دەبن جارجار بەدەست خۆت نییە وەك کەسێکی ئاسایی شتێکە هەر دەژیت. من دەمەوێت بەم دوا دواییە پاش ئەو هەموە لە غوربەت بچمە دۆخی سروشتی خۆمەوە لەگەڵ ئەو ئاواتە ئاوێزان ببم کە ناوی مەرگە بۆ هیوا.. مەرگە بۆ ژیان.. نامەوێت چیتر شتێك هەبێت بیکەمە قوربانی خەونێکی سەرمەدی! (قسەی قۆڕە) وا نییە؟ ئێ چی بکەم، ئەمەش بەختی ئالوودەیی. ئەمە لە یۆتۆپیایەکی سەیر دەچێت، بەڵام چۆن سەرمەستێك بۆ دوا قومی مەی بێ ئاگایانە دەکۆشێت، چۆن ئالوودەیەك (موعتادێك) بۆ قومێ ژەهری تر دەناڵێنێت. منیش ئاوا لە ژیانێکی بێ ئومێدی بێزارم و دەمەوێت لەگەڵ ئەم موعتادییەی بیری خۆمدا بژیم. دەمەوێت بەشی زۆری ئەوەی ماومە لە ژیان بە نووسین بێت بەکارکردن بێت بە خۆشەویستی بێت بە هەرچی بێت بۆ ئەم خەونە خەیاڵییەی خۆمی تەرخان بکەم بابە! ئەزانم زەردەخەنەیەکی پڕ لەخەفەت ئێستا دێتە سەر لێوەکانت و دەڵێیت: "ئاخ، ئاخ ڕۆڵە تۆ هیوایەکی گەورەی من بوویت، تکایە خۆت توشی بەڵا و ون بوون مەکە". ئێ زۆر سەیرە بابە گیان، من ئیستا هەست دەکەم ئاوا نەبێت ون دەبم. ئەوەش چارەنووسی وانەکانی پێشکەوتنی تۆ بوون.

سێودوی دڵی شەهیدێکی زیندوو 1-4

شەهیدێکی زیندوو ئەم نامەیەی دایە دەست تەرمی ساردەوبووی باوکی! کەس باوەڕی نەبوو لاشەی ئەو کەڵە پیاوە، جەستەی بەباری ئەو مارشاڵە بتوانێت لەپاش کۆچی دوایی خۆی ببزوێت! نەیاندەزانی ڕۆحی فڕیوی ئەو هێشتا بەکارە و دەتوانێت پەیامەکان لە جاران باشتر بگەیەنێت. جا وەرە پەیامی کوڕە شەهیدەکەی کە کاتی خۆی هەر بەودا ناردبووی بۆ جگەرگۆشەکانی خۆی لە دونیایی غوربەت و فەنابوونی بێ ئومێدییەوە.

ئەو بەم جۆرە دەستی پێکرد: بابە تۆ زۆر زۆر سوور بوویت و دەتویست من پێشکەوتووبم، ئەوە منیش داوات لێدەکەم ئەم پەیامی پێشکەوتنەم بە جگەرگۆشەکانم بگەیەنیت! تۆ هەموو خەمی مێژووت بە چێژێکی ساتەوەختی خۆتەوە ڕژاندە ناو دڵی من. بەڵام با نیگەرانت نەکەم، کە خەون خەونی پێشکەوتن بێت، ئەوا کە لە شوێنێك شکستت هێنا و بۆت نەهاتە دی، ئیدی ئەچیت بۆ شوێنێك، کە گوایە دەڵێن ئەو پێشکەوتنەی لێیە و ئاسۆی داهاتوویەکی نوێ چاوەڕوانی هەموان دەکات. بۆ نمونە ببینە؛ هەموو ئەوانەی نیشتمانێکی دواکەوتوو چۆڵدەکەن... ئەی نابینیت گەورە زاناکانی دونیا بە دوای ژیانێکی تردا دەگەڕێن لەسەر هەسارە دوورەکان و دەیانەوێت لەوێ حەماقەتەکانی ئێرە دووبارە نەکەنەوە؟ ئێ دە بابە تو ئەسحابە گلەیی مەکە لە ئەنجامەکان، تۆ خۆت داوای پێشکەوتنت لێ نەکردم؟ پێشکەوتنیش زانینی ویست، هەتا وردە وردە شتیش فێربووم و دەمزانی دونیا بەری بە کوێوەیە، لێبوردنم بۆ نەزانەکان زیادی دەکرد! تا ئەو ڕۆژەی زانین منی کردە قوربانی دواکەوتووترین و ئەوانیشی کردە باڵادەستی فەنتازیا توڕەهاتەکانی ئەم بوونە.

پێش ئەوەی شەهیدببم، ئەمزانی ئەم جۆرە لە هەنگاونان گرانە و پڕ سەرئێشە و قوربانییە. قوربانی ئەمڕۆ ئەم سەردەمە وەك گیانفیداییەکانی سەردەمی ئێوە نییە. ئێوە قوربانی ژیان و بەخشینی ڕۆحتان کردبوە وانە و لە فێرگەکانی حیزبدا دەتانوتنەوە. بەڵام پێشکەوتن قوربانییەکی زۆر لەمە گەورەتری ویست و هێشتا پێشی نەگەیشتووین و هەربەزیندووییش شەهید بووین. خۆبەکوشتدان و زیندانی چەشتن و بەشداریی شەڕەکان مەسەلەیەکی ئاسان بوون. تۆ نازانیت کە چۆن چۆنی منت لێ دەپاراستن، ئێستا خۆم هەستی پێدەکەم! کەچی ئەوانەی گیانیان بەخشی زۆر پڕ دەستکەوتتر بوون، ببینە یەک پارچەن لە (سەروەریی و سەروەری و سەروەری) یان چنییەوە! ئێمە کە بە سێ خوێندکار تەختەیەکی دوو نەفەریمان دەستکەوتبوو ڕۆژانە چوار پێنج سەعات لەسەری بخوێنین، هەروا بێتەوە ململانێی یەکەم و دووهەمی پۆل و قوتابخانەی لەسەر بکەین، ئەو دەمە ئەوانەمان بەردەوام بوون و ڕوویان لە شاخەکانی ئێوە نەکرد تا ئەمڕۆش بەشەهیدی دەژین. کەچی هێشتا وەك ئێوە چانسی سەروەریمان نەبوو، لەبەر هیچ نا تەنیا ئەوەیە لەسەردەمێکی تردا دەژین.

دڵنیام تۆ دەزانیت، شەونخونی و تێکۆشانی زانستی و دۆزینەوەی ڕێگاچارەی نوێ قوربانییەکی گرانتری دەوێت لە شەهیدبوون! دڵنیام تۆ دەزانیت، کە نە تۆ و نە ئێمەش ئەنجامەکانی نابینینەوە. ئەرکێکی گرانە بتەوێت بەڕێگای زانست و هونەر قوربانی بۆ پێشکەوتنی زیاتر بدەیت. لەوانەیە سەدان جار چێژی گیان لەدەستدان و خۆ زیندانیکردن ببینیت! کاتێك بە دیار دێڕەکانی نووسەرێکەوە وەنەوز ئەتباتەوە و ناچاریت توڕەهاتە جیهانییەکان بخوێنیتەوە، ئینجا تێدەگەیت شەهید بوون لەسەنگەر چەند ئاسانترە.

بابە گیان بەرەکانی جەنگی بیروباوەڕ ڕاستینەن، سڵاوت لێ بێت، تکایە بەڕۆحی سپیتا ئەم چامەیەم بۆ بگەیەنە دەستی جگەرگۆشەکانم... هیوامە لەو نیگەرانیانەم ببوریت کەڕۆژێك لە ڕۆژان بۆم دروستکردبوویت. لە یادمە پێت دەوتم پاش ئەوەی گوێ لە ئامۆژگارییەکانم ناگریت ئەوجا پەشیمان دەبیتەوە. بەداخەوە، هێشتا پەشیمان نەبوومەتەوە هەر لە بەرەکانی جەنگم و لەسەر کەلەڕەقی و بیروبۆچوونەکانی ئەم یاخیبوونەم بەردەوامم، بەڵام لە گوێنەگرتنی ئەوسا و سەرکێشی ئێستام بە بەردەوامی ئازار دەچێژم.

بابە گیان، ئەی هاوڕێ ئەبەدییەکەم؛ وام لێهاتوە ئەو ئازارانە بوونەتە بەشێك لە خۆشییەکانی ژیانم. ئەی بۆ پێت نەوتم ئەوکاتانە کە ئەمە پەیامی پتر لە چەندین ملیۆن ساڵێکە و سپێرم و هێلکەکان تەنیا ئەرکیان ئەوەیە جارجارە بە کەسێکی وەك تۆدا بیگوێزنەوە. بەداخەوە، بابە! خۆشبەختانە ئێستاش هەر ئەو شتە ئەکەم کە باوەڕم پێیەتی، نەك کە ئەزانم باشن بۆم و تۆش دڵخۆشدەکەن. هەر هەوڵدەدەم بە ئەزمووندا بڕۆم نەك ئەزموونە کۆنەکانی تۆ بکەمە پێڕەوێك بۆ ئەوەی شوێنیان کەوم. سەیر نەبێت لەلات، کە من هەمیشە تۆم بە بەهێز دەبینی و لە هێزی تۆوە لە ژیانی خۆم گورزم دەوەشاند، ئەمە سروشتی هەر مناڵێکە، بەڵام غوربەت وای لێکردم ئێستا بمبینیت نامناسیتەوە! لەوپەڕی هەڕەتی هێز و پشتیوانیدا سەرمای غوربەت دەتکاتە لۆکەیەکی تەڕی خوساو، تك تك ڕۆحت لێ دەچۆڕێت. گەرما و بۆخەی غوربەت لەو بەویژدانتر نییە، بەڵکو بەجۆرێك لاوازت دەکات داوای کۆمەك و یارمەتی لە چکۆلەترین پەنجەرەش بکەیت جا با هێندەی کونیچکەی دەرزییەك بێت، جا وەرە بۆ دەلاقە زەبەلاحەکانی بانك و دیمەنی سەیری دەریا بێسنوورەکانی ڕۆژئاوابوون.

زۆرجار کە هێشتا سەیری ڕەوت و ڕەفتاری خۆم دەکەم هەر بە هیزم، کە سەیری هاوکێشەکانی غوربەتیش دەکەم هەست ئەکەم لاشەیەکی سەرئاوکەوتووم و جگە لە شەهیدێکی زیندوو هیچی تر نیم. لە بیرتە تۆ هەموو هەوڵت بۆ ئەوە بوو من شەهید نەبم، منیش هەمیشە هەوڵم بۆ ئەوە بوو بە قارەمانی خۆم تۆ دڵخۆشکەم. باش ڕۆشتینەوە وا نییە!

هەردووکمان زۆر سەیربووین! ئێ ئاخر کە شەهید نەبم چۆن پێش ئەکەوم، کەواتە یەکێك لە خەونەکانی تۆ فت! ئێ ئەگەر شەهید نەبم چۆن دەبمە قارەمان و چۆن دڵی تۆ خۆش کەم؟ لایەنی کەم یەکێکیش لە داواکانی من فت. ئەشێ ئێستاش وێنای ڕابردووی بەهێزیمان پێکەوە وەك هێزی پاڵەوانێکی خەیاڵی داهاتوو لەلای من هەر دڵخۆشکەر بێیت، ڕێنیشاندەرێك بێت بۆ ئەبەد! لەبەر هیچ ناڵێم، لەبەر وەفا و دڵسۆزیی خۆم بۆ تۆ باسی ناکەم، بە پێچەوانەوە تەنیا ئەوەیە پرۆگرامێکە و لەسەری ڕاهاتووم! ڕۆژانێك هەبوون دەمتوانی زۆر لەوە زیاتر بکەم کە لە توانای خۆمدا هەبوون! ئیستاش هەر لە توانای خۆم زیاتر دەکەم خەمت نەبێت، لەبەر هیچ نا لەبەر ئەوەی تۆ بەوجۆرە ڕاتهێنابووم، هەر بەوجۆرەش پرۆگرامت کردبووم. ئازایەتی من نییە ئیتر وا بارهاتووم! مرۆڤیش ئەیجنتێکی ئەلکترۆنییە و لێی بزانیت بە ئاسانی پرۆگرام دەکرێت، سەیر نەبێت لەلات تەنانەت گەورە زانا و فەیلەسوفەکانی دونیاش چەند هاوکێشەیەکی ئەلگۆریزمی پرۆگرامی کردوون بیدۆزیتەوە هەموویان کۆنترۆڵ دەکەیت. هەر وەك جاران کەم دەنووم و زۆرتر یان دەجەنگم یان ئێشکی پارێزگاری لە هاوڕێکانم دەگرم. ئەوەی گرفتی غوربەتە، وا دەکات هەست بکەیت نە پاڵەوانێتیت پێ ماوە نە ئازایەتییەکی ئەوتۆ. بەڵکو ئەوەی ماوتە، گەر بتوانی تا ڕادەیەك ڕێپیشاندەرێکی چکۆلەبیت و هیچی تر، ئەویش دەبێت بەو شتە کەمە قایل بیت، ئەگەر نا لێرە جەنگەکە زۆر سەخت و ئاڵۆزە و زوو دەکوژرێیت! ئێ ماڵئاوەدان بۆ فێرتکردم خۆم پەنابگرم لە مردن! من زۆر دەناسم بەسەر زیندوون و لە مەیتخانەیەکی گەورەدا تەرمی خۆیان بەدوای هیچدا کێش دەکەن و شانسیشیان نییە نە وەك تۆ ببنە قارەمان، نە وەك من ببنە شەهیدێکی زیندوو. ئێ باوەڕ بکە ئێرەش هەر سەرقەبرانێکی گەورەیە و بەهەر لایەکدا ئاوڕ بدەیتەوە چەند کەسێك لەملا و ئەو لاتەوە لەسەر تاتەشۆری ئایپادێك لێی پاڵکەوتوون! یا لە بەردەم ڕیزی کاشێرێکی سوپەرمارکێتێکی هەرزانجاندا ڕیزیان بۆ تەڵقینی خۆیان بەستوە!

بابە گیان کەوتووینەتە کەنارێکی ئەم دونیایەوە تا کەسێك گوێت لێ دەگرێت لەوانەیە ببیتە گاڵتەجاڕی سەدان کەسی تر. ئەمەش واقعەکەی ئێمەیە نابێت نکۆڵی لێ بکەین. تۆش لێرەبایت هێندەی من بێباك دەبوویت و زۆر لەوەی دواییان نیگەران نە دەبوویت. دەبا خەڵك گاڵتەشمان پێ بکەن، چونکە ئەوە حوکمی تەمەنە هەر ڕوودەدات و خەڵکێك خەمێکی گەورەی هەبێت هەر دەبێتە گاڵتەجاڕی ئەوانی تر، لە بیرت ماوە کە منداڵ بووم چیرۆکی مەزنەکانت بۆ دەخوێندمەوە؟ ئەو دەمە دەتوت با لە هەریەکەیان یەك خەسڵەت هەڵدەبژێرین و فێریان دەبین و پێکەوە وەك ئەوان دەکەین تا ئێمەش ئاوا مەزن ببین. بەڵێ، ئەو دەمانە باوەڕم دەکرد و شای چێژەکانم لە زەردەخەنەی دڵخۆشی تۆ دەبین گەر من مەزن بم تۆ ئاسوودەیت! کەچی دواتر وا بوو خەڵکێك بۆ باوەڕ و ئامانج و خواستەکانی خۆی بژی دەبێتە گاڵتەجاڕی ئەوانی تر! مەزنی چی؟ ماوەیەکی زۆرە ئەم ڕاستییەش دەزانم، کەچی هەروادەکەم و بەردەوامم، هەروادەکەم و لێی پەشیمان نیم. دڵتخۆش نەکەیت (ئوستادی هاوڕێم) مەزنیش نەبووم! هیچ... هیچ، بەلای مەزنیشدا نەڕۆشتووم. ئەزانی ئێوە دەتانویست و ئێمە و هەموو کەس دەمانەوێت منداڵەکانمان مەزن بن، بۆ؟ نازانیت بۆ؟ ئێ باشە سەیرە هەرە زیرەکترین و قارەمانترین و باشترینمان بەپێی جینەکان ڕێژەیەکی کەمی لە شیمپانزییەك جیاوازە! مەزنی لە چیدا بێت؟ سەیر نییە؟ مەزنی چییە؟ ئەزانی چەند ئاسوودەم لەمەشدا لە خواستەکانت یاخیم و هەر بە ڕێکەوتیش بێت مەزن نەبووم!

من دوای ئەوەی زۆر زۆر بیرمکردیت، زۆر زۆر بیری ڕابردوو و داهاتوومکرد، حەزمکرد وەك ڕابردوو ئەم نامەیە بە تۆدا بنێرم تکا دەکەم بیگەیەنە داهاتووی من! هەرچەند بیردەکەمەوە دەزانم تازە سوودی نییە، جا تکایە بە ڕۆحی سپیت هەڵیبگرە و لەلای خۆتەوە بیدەرە دەست جگەرگۆشەکانم. بەس نازانم ئەم نامەیەی من بۆ تۆ، بۆچی پێم خۆش بوو بڵاوی بکەمەوە! تۆ بڵێی لەبەر لایك و کۆمێنتی تۆڕە کۆمەڵایەتییەکان بێت؟ باوەڕ مەکە، نا نا! جا با پێت بڵێم ئەم تۆڕە کۆمەڵایەتیانەی داهاتوون هەموو شتێکیان تیا دەست دەکەوێت! ڕێك ئێرە ئەڵێی بەردەم مزگەوتی گەورە و مەزادخانەکەی جارانە، هەموو شتێکی تیا دەست دەکەوێت. کڕین و فرۆشتن بەهەموو جۆرەکانییەوە، کاڵای وای تیایە لە خۆڵی خاڵس گرانترە، تێشیدایە ئەڵێی هەڵوێست فرۆشییە ئەوەندە چروك و هەرزانە... درۆ، ڕاست.. چیت دەوێت هەیە. وتم، جا چییە با ئەم نامەیەی منیشی لێ بێت. لەوانەیە ناسیاو و هاوڕێ و دۆستەکان پێیان خۆش بێت کە من و تۆ هێشتا پەیوەندییەکی گەرممان ماوە. هەرچەند حەز ئەکەم ئەو خەبەرە ناخۆشەت بەمێ، کە من پێخۆش بوون و پێناخۆش بوونی کەسم بۆ گرنگ نەماوە. وایە، ئیتر پێشکەوتن وایە، گەر خۆت بەدەستی بێنیت یان بچیت لە دەستکەوتەکانی خەڵکی پێشکەوتوودا بژیت! لەو پێشکەوتنەدا کە جاران ئاواتی تۆ بوو هەر ئەمەی لێ سەوز دەبێت، خۆت بۆ خۆت بژیت و هیچی تر.

دەتەوێت بزانیت من ئێستا چۆن بیر دەکەمەوە و هەستم چۆنە؟ دڵنیام دەتەوێت، وا نییە؟ چوار تا پێنج ساڵی ڕابردووم دوای ئەوەی تۆ زۆر بێڕەحمانە جێتهێشتم منیش زۆر سەیر و پڕ لە ئازار بردمەسەر و بەردەوام بووم. ئەشێ ئەو ئازارانە لە هیچ ئازارێکی تر نەچن، چونکە جاران تۆ لێرە بوویت زوو زوو بەشێك لە کۆڵەکەمم بەسەر تۆدا بەجێ دەهێشت، ئیستا ئەو عەیامە نەماوە. ئەم کۆڵە قورسانە لە زۆرلاوە پەلوپۆی ناخی منیان کردوە و نازانم کاریگەری دوورمەودایان چۆن دەبێت. بەهەر حاڵ با خۆم بە پووختی کۆکەمەوە، هەوڵبدە ئەنجامەکان هەرچۆنێك بن ڕۆحی خۆتیان پێ ئاسوودە بکەیت وەك ئەو نان و شووتیەی پاش شەقبردن پێکەوە خواردمان. ئەم سەردەمە وایە، دەبێت ئاسوودەیی لە بێئومێدیدا بدۆزیتەوە، نەك هەوڵبدەیت ئاسوودەیی بخوڵقێنیت. من وا ناکەم، چونکە با شەهیدیش بم هێشتا زیندووم، بەڵام تۆ وا بکە، چیت ماوە لە دەستی بدەیت؟ هیچ، هەرچەند دەزانم هیچی ئەو سەردەمەی ئیوە لە زۆری ئێستە زیاترە، بەڕاستی ڕۆحیت بابە گیان. ڕۆحی چی، تۆ میمبەریت لەم دێڕانەی مندا، منیش بەدکارێکی نەڕەنەڕ کەر هاتووم و بڵندگۆکانت بەکار دەهێنم! ئینتیخاباتیش تەواو بوو!