هەرجارەی باسێک ژمارە - ١٧

لە گۆشەیەکی گۆڕانەوە

بەگشتی دەتوانین جۆرەکانی گۆڕانکاری بە چەند شیوەیەک پۆلێن بکەین و هەر یەکەیان پێناسە بکەین. بۆ نمونە: گۆڕانکاری خێرا و هێواش، توندڕەو و خۆش ڕەوت، سەراپاگیر و بەشەکی، بەپێی سەکتەرەجیاوازەکانی ژیان، بەپێی گرنگی پێشینەیان (أولویات Priorities)..تاد. هەروەها دەتوانین بەراوردکاری لەنیوان جۆرە جیاوازەکاندا بکەین و لایەنی ئەرێنی و نەرێنی هەریەکەیان بەشێوەیەکی زانستی باسبکەین، سەرنج و بۆچوون و تیۆرە جیاجیاکان لەمەڕ ئەم پرسە ڕوون بکەینەوە. لێرەدا و لەم باسەدا نامەوێت لەکورتەیەکدا بابەتێکی ئاوا گرنگ لەبار بەرم، بەڵام لەلام گرنگ بوو سەرنجێکی خێرای ئەم پرسی گۆڕانکاریییە پەخش بکەم، بەتایبەتیش لە گۆشەیەکی دیاری ئەو پرسەدا هەڵوێستە بکەم.

ئەگەر یەک تۆز ورد لە ئەزموونی مێژوویی بڕوانین، دەبینین هێڵێکی جیاکەرەوەی ڕوون و ڕێک نییە لەنیوان دۆخی پێش گۆڕان و دوای گۆڕاندا! بەڵکو تێکڕای پرۆسەکانی گۆڕانکاری بەشێوەیەکی هارمۆنی ڕوو دەدەن و کۆمەڵگاکان، یان ڕاسترە بڵێم ڕێکخراوەکان، بە قۆناغی جیاجیادا تێدەپەڕن تا دەگەنە دۆخێک گۆڕانیان بەسەردا هاتووە. ئەگەر کۆمەڵگایەک گۆڕانکارییەکی کتوپڕی ڕاپەڕین ئاسا ئەنجام بدات، ئەوا ناچارە بگەڕێتەوە بۆ پرۆسەکانی کە پێویست بوون بۆ گۆڕان تا خودی گۆڕانکارییەکان ئەنجام دراوەکان جێبگرن. بۆیە ئەگەر گۆڕانێک کوتوپڕ و کوتەدا ئاسا ناکۆتا جاریش دووبارە ببێتەوە، ئەوا پێکهاتەکە لە دۆخی پێشووی خۆیدا گینگڵ دەخوات تا ئەو ساتەی دەتوانێت بەجۆرێک لە جۆرەکان پێویستییەکانی گۆڕانکاری ببڕێت. ئەم خاڵە لە گرنگی ڕاپەڕین کەم ناکاتەوە، بەڵکو زیاتر گرنگی قۆناغی ئاوسبوونی بەر لە ڕاپەڕین یان ئامادەکاری بۆ بەرەنگار بوونەوەی پێشهاتەکانی دوای ڕاپەڕین پیشان دەدات.

ئەکریت گۆڕانکاری خیرا ڕووبدات هەروەها بە قۆناغەکانیشیدا بڕوات! یان گۆڕانکاری بە بازددان بێت و چەند قۆناغێک پێکەوە بپەڕێنێت. لەباری یەکەمیاندا هەر هەنگاوێک بەباشی لە پەیکەر و میکانیزمی کۆمەڵایەتیدا خۆشە نەبووبێت کۆمەڵگا ناچارە بۆی بگەڕێتەوە و لەدواییدا خۆشەی بکات یان باجەکەی بدات. لە شیوەی گۆڕانکاری بەبازداندا، ناچار دەبێت بگەڕێتەوە بۆ سەرەتاکانی و بە قۆناغەکەدا بچێتەوە. هەندێ جار هەیە وەرچەرخانە ماددییەکان هێندە بەهیزن کۆمەڵگا دووچاری بازدان دەکەن لە گۆڕانکاریدا، هێشتا ئەمەشیان جیاوازە لە گۆڕانکارییەک بەبازددانی درووستکراو و بە گوشاری دەرەکی پەیدا بووبێت.

کۆمەڵگای ئێمە نزیکەی سێچارەکە سەدەیە، پێویستی بە ئەنجامدانی گۆڕانکارییەکی ڕیشەیی هەیە! ئەو گۆڕانکارییەی دەتوانێت دەستکاری کولتوور و شێوەی ژیان و ئاراستەکانی بەپیرەوەچوون لای تاک وگرۆ بگۆڕێت (Individual And Social Approaches). هەروەها لە دۆخێکی هیندە ناهەمواردا ژیان دەباتە سەر کە دەتوانین ناوی بنێین دۆخی فریاگوزاری (Emergency)، بەجۆرێک هەر ئیستا پێویستی بە گۆڕانێک هەیە ژیانی ئەمڕۆی سەرلەبەر جیاواز بێت لە دوێنێی! ئەو ئیستایە هێندە درەنگە، کە باشترە ئەم کاژێرە ڕووبدات نەک کاژێرو نیوێکی تر. لەنێو بەرداشی ئەم دوو ڕاستییە تاڵەدا ئێمە مەحکومین بە کارکردن بۆ هەموو جۆرەکانی گۆڕانکاری، ئێمە ناچارین چەندین ڕێکخراو، گرۆ و دامەزراوەمان هەبێت و هەریەکەیان بەئاراستەیەکی گۆڕانکاری کار بکەن و چەترێکی گشتی هەبێت بەرهەمی ئەم پێکهاتانە بچنێتەوە.

ڕای من وایە، لە کوردستاندا مەحکومین بە کارکردن بۆ هەموو ئەو گۆڕانانە بە پێکەوەیی، ئەگەرنا یان لەم گێژاوی پاشکۆیی و پەڕاگەندەییەدا دەمێنینەوە و زۆر نزیکین لە توانەوە لەناو کۆی هیچەکانی سیستەمێکی لەخۆمان گەورەتردا! یان ناچارین بۆ ئەوەی هەبین لەهەموو گۆشەیەکەوە بۆ هەموو گۆڕانکارییەکان کار بکەین. ئەمە پێویستییە لە کاری تاک گەورەترە و هەرگیز بەهێزێکی زەبەلاحیش ناکرێت. بەم پارادۆکسەی دوایی دەمەوێت بڵێم بە هێزێکی زەبەلاح دەکریت، کە ئەنجامی هاو ستراتیژییەتی هیزە جیاوازەکان درووست بوو بێت، نەک بەکاری پەرتەوازەی هەوڵە تاکگەرایی و خۆپەرستەکان.

تێبینی:

هێزە جیاوازەکان: بەهیچ شێوەیەک مەبەستم پارت و ڕێکخراوە سیاسییەکانی کوردستان نییە، بەتایبەت باشوور، بەڵکو ئەوان هیچیان پێناکرێت لەم بارەیەوە! مێژووی ڕابردوویان گەواهی ئەوە ڕاستییە دەدات.