بابەتی نوێ بەپێی دەرفەت و پێویستی لەم لاپەڕەیەدا بخوێنەرەوە





20/05/2010

ئێستا.. چی بكه‌ین؟

چی بكه‌ین؟ پرسیارێكی به‌رده‌وام، پرسیارێك له‌خاڵه‌كانی وه‌رچه‌رخانه‌وه‌ په‌یدا ده‌بێت. چی بكه‌ین ئه‌و پرسیاره‌یه‌ له‌گه‌ڵ ده‌ركه‌وتنی گرفتا له‌خه‌یاڵماندا ده‌بزوێت.. پرسیارێكه‌ له‌گه‌ڵ قه‌یراندا به‌رامبه‌ری ڕاده‌مێنین.. هه‌میشه‌ چی بكه‌ین پرسیارێكه‌ به‌مێشكی هه‌مووماندا دێت كاتێك ده‌گه‌ینه‌ خاڵی سفری مه‌سه‌له‌یه‌ك‌و ده‌مانه‌وێت سه‌رله‌نوێ به‌ژیاندا بچینه‌وه‌، ئه‌مه‌ش كاری ڕۆژانه‌ی هه‌ر كه‌سێكه‌ بیه‌وێت له‌پرسه‌گشتیه‌كاندا ڕۆڵێكی هه‌بێت.. پرسیارێكه‌ كاتێك تێده‌گه‌ین تیۆرێكی نوێ هه‌یه‌و ده‌توانێت چاره‌سه‌ری زۆر گرفتمان بۆ بكات‌و ده‌رفه‌ت نیه‌ ئه‌و تیۆره‌ به‌ڕێگای ئاسایی بێته‌ ژیانه‌وه‌و ناچار پێویسته‌ نه‌شته‌رگه‌ری قورسی بۆ بكه‌ین.. بۆیه‌ له‌دۆشدامانێكی قوڵه‌وه‌ پرسیاره‌كه‌مان به‌قورسی ده‌كه‌ین‌و ده‌ڵێین چی بكه‌ین؟ ئه‌م پرسیاره‌ هه‌میشه‌ له‌گه‌ڵ گیان‌و وزه‌یه‌كدا له‌دایك ده‌بێت كه‌ده‌یه‌وێت به‌گژ نامومكینێكدا بچێته‌وه‌. كاتێك دێته‌ هۆش‌و خه‌یاڵمان كه‌به‌ویژدانێكی زیندوه‌وه‌ ده‌توانین پرسیار له‌خۆمان بكه‌ین، به‌واتایه‌كی تر خۆشمان بخه‌ینه‌ ژێر پرسیاره‌وه‌ نه‌ك به‌ته‌نیا به‌رامبه‌ر. فه‌زای له‌دایك بوونی ئه‌م پرسیاره‌ ئێجگار فراوانه‌، به‌ڵام بێئه‌ندازه‌ش ڕۆشنه‌ بۆهه‌ركه‌س بیه‌وێت وه‌ڵامی بداته‌وه‌. س
له‌ده‌لاقه‌ی زمانه‌وه‌ چی بكه‌ین وه‌لامێكی تر هه‌ڵناگرێت جگه‌ له‌ئه‌نجام دانی كارێك. ئه‌م پرسیاره‌ جیاوه‌زه‌ له‌گه‌ڵ تێكڕای ده‌سته‌ خوشه‌كه‌كانی وه‌ك چی بنووسین؟ چی بڵێین؟ چی بڵاو بكه‌ینه‌وه‌؟ هه‌ر به‌وپێیه‌ش وه‌ڵامه‌كانیشی جیاوازن‌و ناتوانین به‌ته‌نیا له‌ڕێگای وتن‌و نووسینه‌وه‌ وه‌ڵامی بده‌ینه‌وه‌. تاكه‌ وه‌ڵامی نووسراو یان بێژراوی ئه‌م پرسیاره‌ بریتیه‌ له‌پلانی داڕێژراوی مه‌حكه‌م بۆ كارێك، ده‌نا هه‌موو وه‌ڵامه‌كانی ئه‌م پرسیاره‌ پێویسته‌ به‌ بكرێت بێت. به‌م جۆره‌ تاكه‌ وه‌ڵام بۆ ئه‌مپرسیاره‌ كرده‌وه‌ی كاركردنێكه‌ ته‌نیا بایی بوونی پلانه‌كه‌ی تیۆریه‌‌و ئه‌وه‌ی ده‌مێنێته‌وه‌ ده‌بێت به‌ پراكتیك‌و كرده‌وه‌ وه‌ڵام بدرێته‌وه‌.س
به‌ر له‌هه‌ر ته‌فسێرێك ئه‌مڕۆ كوردستان به‌قۆناغێكی سه‌یردا ده‌ڕوات. سه‌یره‌ له‌ڕووی شیكردنه‌وه‌ی سیاسیه‌وه‌، سه‌یره‌ له‌ڕووی شیكردنه‌وه‌ی ئابووری‌و یاسایی‌و كۆمه‌ڵایه‌تی‌و هه‌ر بوارێك ئێمه‌ بمانه‌وێت. نه‌ك له‌به‌ر ئه‌وه‌ی ته‌فسیر ناكرێت، به‌ڵكو له‌به‌ر ئه‌وه‌ی زۆر ته‌فسیری دژ به‌یه‌ك هه‌ڵده‌گرێت‌و هه‌موو ته‌فسیره‌ دژه‌كانیش له‌چه‌ند ئه‌گه‌رێكدا ڕاستن. ئه‌م ئاڵۆزیه‌ هێنده‌ی په‌یوه‌سته‌ به‌سه‌رگه‌ردانی سیسته‌مه‌كانی ژیانه‌وه‌ له‌كوردستاندا هێنده‌ په‌یوه‌ست نیه‌ به‌ئاڵۆز بوونی ژیانه‌وه‌ له‌سه‌راسه‌ری دونیادا. كوردستان ئه‌مڕۆ به‌ژماره‌ گه‌لێك قه‌یراندا تێپه‌ڕ ده‌بێت: قه‌یرانی ئابووری به‌مانا ئابووریه‌ ورده‌كان نه‌ك به‌بڕی ئه‌و پاره‌یه‌ی دێته‌ هه‌رێمی كوردستانه‌وه‌، قه‌یرانی سیاسی‌و سیسته‌می سیاسی، قه‌یرانی ئازادی بیروڕا، قه‌یرانی ئاسایش، قه‌یرانی ناوچه‌ داگیركراوه‌كان، قه‌یرانی گه‌شتوگوزار، قه‌یرانی نیشته‌جێ بوون، قه‌یرانه‌ جۆربه‌جۆره‌كانی مافه‌كانی مرۆڤ، پرسی منداڵ‌، خاوه‌ن پێداویستیه‌ تایبه‌ته‌كان، مێینه‌، به‌ته‌مه‌نه‌كان، پرسی نێرینه‌‌و ژینگه‌‌و..تاد. له‌وڵات‌و كۆمه‌ڵگایه‌كی ئاوا پڕ قه‌یران‌و ناجێگیردا ئه‌بێت بپرسین چی بكه‌ین؟ ئه‌مڕۆ كوردستان پێویستی به‌چه‌ندین تیۆری نوێ‌و تێزی جیاواز هه‌یه‌ ڕۆژانه‌ په‌ڕه‌ی گۆڤار و ڕۆژنامه‌كان پێشنیار ده‌كه‌ن، بابه‌تی نوێ ده‌وروژێنن.. ڕۆژانه‌ چه‌ندین بڕوانامه‌ی دكتۆراو ماسته‌ر به‌ده‌ست دێت له‌كوردستان‌و دونیادا‌و ته‌فسیری جوداو نوێ ده‌خه‌نه‌ به‌رده‌ست پرسه‌كانی كوردستان.. به‌ڵام هێشتا له‌گه‌ڵ نائارامی‌و نابه‌ختیاری ژیانی كوردستاندا ده‌بێت بپرسین چی بكه‌ین، بۆ ئه‌وه‌ی ئه‌م تیۆره‌ نوێیانه‌ له‌واقعدا شرۆڤه‌ بكه‌ین.. خاڵی وه‌رچه‌رخان هه‌میشه‌ له‌ ساڵێكدا زیاتر له‌جارێك چه‌ند باره‌ ده‌بێته‌وه‌! هه‌ر له‌ساڵی ڕابردوودا: چه‌ند ڕۆژنامه‌نووسێک تیرۆركران‌و چه‌ندین نووسه‌رو چالاكه‌وان سووكایه‌تیان پێ كراو ڕوو به‌ڕووی مه‌رگ بوونه‌وه‌.. له‌ماوه‌ی كه‌متر له‌ساڵێكدا دوو هه‌ڵبژاردن ڕووی داو دۆخی به‌رده‌وام ڕوو له‌خراپتر ده‌كات‌و تێگه‌یشتن كه‌متر ده‌بێته‌وه‌ له‌نێوان ده‌سه‌ڵات‌و كۆمه‌ڵگادا.. له‌ماوه‌ی كه‌متر له‌ساڵێكدا بودجه‌ی كوردستان كه‌تێكڕای پرسی خه‌ڵكه‌ چه‌ندینی نشوستی‌و كاری لابه‌لای تێدا به‌دیكرا.. له‌كاتێكدا ئاماره‌كان ده‌ریده‌خه‌ن ژماره‌ی له‌شفرۆش ڕوو له‌زیاد بوونه‌و بازرگانی به‌ مرۆڤه‌وه‌ په‌رده‌ی له‌سه‌ر هه‌ڵده‌ماڵرێت‌و له‌به‌رامبه‌ردا ده‌زگا ته‌ندروستیه‌كان هه‌واڵی ته‌شه‌نه‌كردنی نه‌خۆشی ئایدز بڵاوده‌كه‌نه‌وه‌.. ئه‌م ژیانه‌و ئه‌م واقعه‌ پێویستی ده‌كات له‌سه‌رمان بپرسین چی بكه‌ین؟س
ئایا ئه‌م پرسیاره‌ به‌ته‌نیا پرسیاری ئه‌مڕۆیه‌؟ یان پرسیارێكی كۆنه‌؟ به‌پێی سه‌رهه‌ڵدانی ئه‌و قه‌یرانانه‌ كه‌باسمانكردن، پرسیاره‌كان كۆنن، به‌ڵام تائێستا وه‌ڵامیان وه‌ك پێویست نه‌بوه‌. ئه‌م پرسیارانه‌ له‌پرسیاری پۆلێكی ته‌مه‌ڵ ده‌چێت كه‌ هه‌میشه‌ چاوه‌ڕێیه‌ وه‌ڵامێكی حازری ده‌ست كه‌وێت‌و بیخاته‌ بۆشاییه‌كانه‌وه‌. ئه‌م پرسیارانه‌ به‌میكانیزمی جیاواز به‌ڕێوه‌ چوون له‌ماوه‌ی ده‌یان ساڵی ڕابردوودا.. به‌ڵام ئه‌مڕۆ پرسیاره‌كان پێویستیان به‌دووباره‌كردنه‌وه‌و وه‌ڵامدانه‌وه‌‌و میكانیزمی وه‌ڵامدانه‌وه‌ی جیاواز هه‌یه‌. كۆمه‌ڵگای كوردستان له‌گرۆو پێكهاته‌و ئایدیا‌و بۆچوونی جیاواز پێكهاتوه‌، به‌ڵام هه‌مووی یه‌ك بنه‌مای ئابووری ڕه‌یعی هه‌یه‌، بۆیه‌ گرۆو پێكهاته‌و ئایدیاكان له‌هه‌وڵی چه‌سپاندنی جیاوازیه‌كانیاندان ئه‌گه‌رچی به‌هۆی یه‌ك ئابووری هاوبه‌شه‌وه‌ ده‌كه‌ونه‌وه‌ هه‌مان بازنه‌ی خولخواردنه‌وه‌ به‌ده‌وری كێشه‌كاندا.س له‌كوردستاندا ئێمه‌ فێربووین هه‌موو هێلكه‌كانمان ده‌خه‌ینه‌ یه‌ك سه‌به‌ته‌وه‌‌و ئه‌و سه‌به‌ته‌یه‌ به‌فریادڕه‌س ده‌زانین‌و موقه‌ده‌سی ده‌كه‌ین، به‌ڵام له‌كاری سیاسی‌و دۆزینه‌وه‌ی چاره‌سه‌ردا سه‌به‌ته‌كان تێكه‌ڵ ده‌كه‌ین‌و نازانین كامه‌یان هیلكه‌ ڕاسته‌قینه‌كه‌ی تێدایه‌، یان ڕاستره‌ بڵێم ئێمه‌ سه‌به‌ته‌ی خۆمان نیه‌، بۆیه‌ ناچار هیلكه‌كانمان ده‌كه‌ینه‌ سه‌به‌ته‌كانی خه‌ڵكی تره‌وه‌.. ئالێره‌وه‌ ده‌ڵێین جارێكی تریش ئه‌م پرسیاره‌ ده‌كه‌ین كه‌ده‌بێت چی بكه‌ین؟ به‌ڵێ ئه‌م پرسیاره‌ پێویسته‌ چونكه‌ ئه‌و ئه‌گه‌رانه‌ی به‌رده‌ممان ناتوانن وه‌ڵامی پرسیاره‌كه‌ بده‌نه‌وه‌و ده‌بێت به‌دوای وه‌ڵامده‌ره‌وه‌ی ڕاسته‌قینه‌دا بگه‌ڕێین كه‌زمانی به‌رامبه‌ر بزانێت‌و بتوانێت به‌ر به‌خه‌مساردیه‌كانی بگرێت.س
له‌ماوه‌ی ڕابردووی كوردستاندا دوو ئه‌گه‌ری پێویست نادیار بوون. یه‌كه‌م: ئه‌گه‌ری فكرێكی سیاسی ئاراسته‌دار كه‌به‌به‌رنامه‌یه‌كی ستراتیژیه‌وه‌ بتوانێت هه‌وڵ بدات بۆ گه‌یشتن به‌ئامانجه‌كانی خه‌ڵك. دووه‌م: تێكڕای ئه‌و كه‌ره‌ستانه‌ی له‌به‌رده‌ستماندا بوون، به‌شێوه‌یه‌كی كورتمه‌ودا كاریانكردوه‌و ئه‌نجامی تووڕه‌بوون له‌باری ناهه‌مواری كوردستان هه‌نگاوه‌ كرداریه‌كانیان یه‌خسیركراوه‌، هه‌وڵیان داوه‌ به‌ر به‌هندێ ناله‌باری بگرن‌و تواناییه‌كانیان سنووردار بووه‌. له‌به‌رامبه‌ردا ده‌سه‌ڵاتێكی ده‌وڵه‌مه‌ندی بنه‌ما سته‌مكار به‌ری به‌هه‌موو پێشڤه‌چوونێك گرتووه‌ كه‌خودی خۆی بخاته‌ ژێر پرسیار‌و مه‌ترسیه‌وه‌، پێشڤه‌چوونه‌ مادیه‌ ڕووكه‌شه‌ گێڕه‌كانیشی به‌زۆرترین نرخ به‌هاوڵاتیان فرۆشتوه‌ته‌وه‌‌و كردویه‌تیه‌ له‌مپه‌ڕ له‌به‌رده‌م ئیلیتی سیاسیدا بۆ هه‌نگاونانی درووست. له‌لایه‌كی تره‌وه‌ چه‌كی تیرۆر‌و تیرۆریزه‌كردنی خه‌باتی سیاسی ڕادیكاڵی هه‌موو تیرۆریست‌و ناتیرۆریستێكی گرتوه‌ته‌وه‌و له‌سایه‌ی سیسته‌مێكی سیاسی تۆكنیزمی دواكه‌وتوودا وه‌ك كۆمیدیای هه‌ندێ شانۆی جدی یاری به‌بوونی خه‌ڵك و پرسه‌كانیان ده‌كات.س

ئیتر كاتی ئه‌وه‌ هاتوه‌ بڵێین چی بكه‌ین؟س

ئه‌مڕۆ له‌كوردستاندا به‌بێ گۆڕینی ڕیشه‌یی له‌سیسته‌می سیاسی‌و میتۆدی تێفكریندا ئاسته‌مه‌ به‌ره‌و هیچ لایه‌ك هه‌نگاومان بۆ بنرێت، بۆ ئه‌م مه‌به‌سته‌ش پێویستمان به‌ سێ كاری هاوته‌ریب هه‌یه‌ له‌یه‌ك كاتدا. له‌م نووسینه‌دا ته‌نیا ناوه‌كانیان باس ده‌كه‌م: پێویستمان به‌تاكتێكی كاتی هه‌یه‌، بۆ به‌ره‌وڕوو بوونه‌وه‌ی دۆخی به‌رده‌وام، كه‌خۆی له‌پشتیوانی هێزه‌ ئۆپۆزسیۆنه‌كاندا ده‌بینێته‌وه‌. پێویستمان به‌تاكتیكێكی ستراتیژی لۆكاڵی هه‌یه‌، كه‌هه‌ر لۆكاڵێك له‌كوردستاندا به‌هۆی پێكهاته‌یی خۆیه‌وه‌ مامه‌ڵه‌ له‌گه‌ڵ پێشهاته‌كاندا بكات بۆئه‌وه‌ی له‌كاتی پێویست‌و گونجاودا به‌سه‌ركه‌وتوویی ڕووبه‌ڕووی تێرمه‌كانی سته‌م ببێته‌وه‌. پێویستیمان به‌ستراتیژێكی دوورمه‌ودا هه‌یه‌ كه‌له‌سه‌ر ژماره‌ دیاره‌كانی ئێستا ئه‌و ستراتیژه‌ بونیاد نانرێت، به‌ڵكو پێویستمان به‌داتاشینی ژماره‌‌و وێناكردن‌و بونیادنانی فیگه‌ری نوێ هه‌یه‌. به‌بێ هیچ كام له‌م سێ پراكتیكه‌ ناتوانین به‌ر به‌دووباره‌ بوونه‌وه‌ی تاریكاییه‌كانی مێژووی په‌نجاساڵی ڕابردوو بگرین.س

تێبینی: هه‌ر دڵسۆزێك ده‌یه‌وێت گفتوگۆی ورد له‌سه‌ر ئه‌م بابه‌ته‌ بكات، با پێكه‌وه‌ بكه‌وینه‌ ئاڵوگۆڕی تێڕوانینه‌كانمان.. به‌داوای لێبووردنه‌وه‌ "ده‌توانێت ڕاو بۆچوون‌و سه‌رنجه‌كانی وه‌ك كۆمێنت بنێرێت‌و ئیمه‌یلم بۆ ڕه‌وانه‌ بكه‌یت بۆ ئه‌وه‌ی له‌قۆناغی یه‌كه‌مدا بازنه‌كانی گفتوگۆ له‌سه‌ر نێت درووست بكه‌ین"، به‌ڵام تكایه‌ ئیمه‌یل‌و نامه‌كانت به‌ناوی ڕاسته‌قینه‌ی خۆته‌وه‌ بێت، هیچ ناوێكی خوازراو وه‌رناگرم له‌بازنه‌كاندا.س

No comments:

Post a Comment